Të gjitha dokumentet antike flasin që Breukët ishin të Panonisë (Pannonia Inferior), për rreth rrjedhës së poshtme të lumit Sava. Sipas burimeve kroate : Straboni në Gjeografinë e tij shkruan: “ Popujt e Panonisë ( jo fiset, si jemi mësuar të themi ) ishin Breukët , Andezatet , Dicionet, Pirustet , Mezejt dhe Desideatet, udhëheqës ( mbret ) i të cilëve ishte Batoni …. “ Pra Breuket numërohen në popujve ilir të Panonisë , të mëdhenj dhe të njohur Sigurisht iu është e njohur Kryengritja dalmatine -panonike të vitit 6-9 kundër Romës e udhëheqin nga Mbreti ilir Desideat – Batonit . Të shohim se këtu përmendet edhe popujt ilir , panonet dhe pirustet ( sidomos pirustet) që kanë banuar në territoret e Mbidrinës, Sanxhakut dhe pjesëve veriore të Malit të Zi dhe që së bashku me Desideatet ishin luftëtarët më të mëdhenj në vitet e përmendura kundër Romes. Sipas burimeve kroate ; Plini Plaku na jep shënime edhe më të vlershme sa i përket lumenjve të Panonisë, ( dhe më këtë i njohim popujt tjerë ilir të harruar apo që përmenden shumë rrallë apo hiq), Lumi Drava kalon edhe nëpër tokat e Seretëve, Serapijve, Jasëve dhe Andizetëve, për deri sa Lumi Sava rrjedhë nëpër tokat e Kolapijanëve dhe Breukëve ((“…Draus per Serretes, Serapillos, Iasos, Andizetes, Saus per Colapianos Breucosque”, NH, III, 25,147) Shikoni , gjatë shkrimit do i për mendim edhe popujt tjerë ilir për të cilë na njoftojnë burimet kroate. Plini Plaku e shkruan edhe këte në “(“Populorum haec capita”, NH, III, 25, 148) duke i për mendur përveq tyre edhe një mori popujsh tjerë ilir.
Ptolomeji në shënimet e më vonshme , duke e përshkuar Panoninë e Epërme thotë që fqinjët e Breukëve ishin: Kolapianet,Jaset, dhe Oseriatet. Kufiri i saktë mes tyre nuk dihet , por diku afër në Lindje të Breukëve ishin edhe Amantet . Të dihet diçka më shumë për etnogjenezën e Brukëve paraqet një problem të zgjeruar ; arsyet janë të ndryshme thuhet në literaturën që e kam shënuar më poshtë .( Por sipas meje ( pak me ironi ) pritet që shqiptarët të bënjë kuadro , por një herë për një herë nuk kemi kohë se ende jemi në tranzicion)) Lufta e Desideatëve e bitëve 6- 9 ishte një luftë shkatërrimtare për popullin Desideat . Batoni i Breukëve , nuk e kishte ende të qartë rrezikun e çfarosjes kombëtare nga Roma . Por lufta gjithashtu heroike e Breukëve (12- 11 pas Krishtit ) ishte po si ajo e Desideatëve : me pasoja shfarosëse nga ana e Romes.
Referencat:
1.Ložnjak Dizdar 2005:D. Ložnjak Dizdar,Naseljenost Podravine u starijoj fazi culture polja sa žarama, Pr. Inst. Ar., 22/2005, 25-58.
2.Čović 1976: B. Čović, Od Butmira do Ilira. Sarajevo: Veselin Masleša, 1976.
3. Dorn 1984: A. Dorn, Rimska vojnička diploma iz Negoslavaca. Izdanja HAD-a, IX,1984,
4. FANOULA PAPAZOGLOU LES TRIBUS INDIGENES DE L’INTERIEUR BALKANIQUE A L’EPOQUE PREROMAINE, SARAJEVO ,19 6 9