Fisi alpin i Retëve në Retia ( Rhaethia Hor. Carm. 4,14,10 ,)të nënshtruar nga Drusus-i në vitin 15 prKr, si dhe Breunët ishin ilir(Strabo. 4,6,8) , Vendi ku jetonin ishte Lugina lindore i lumit Inn në Tirol . Po ashtu ,edhe Genaunet i takonin të njëjtës prejardhje ilire .( Lo storico greco Strabone (63/64 a.C. – 24 d.C. circa) sosteneva che i Genauni facessero parte dei popoli illirici e assieme ai Breuni)
(EL) « Οἱ δὲ Ὀυινδολικοὶ καὶ Νωρικοὶ τὴν ἐκτὸς παρώρειαν κατέχουσι τὸ πλέον· μετὰ Βρεύνων καὶ Γεναύνων, ἤδη τούτων Ἰλλυριῶν. “(Strabone, Geografia, IV, 6.8) |
(IT) « I Vindelici ed i Norici invece occupano la maggior parte dei territori esterni alla regione montuosa, insieme ai Breuni e ai Genauni; essi appartengono però agli Illiri. »(Strabone, Geografia, IV, 6.8) |
Vindelikët dhe Noriket që kryesisht jetonin në pjesët lindore ne krahinat malore , së bashku me Breunet dhe Genaunet ,iu takonin fiseve ilire . Ishin ilir e thotë Straboni ((Strabone, Geografia, IV, 6.8)).
Pse ka aq pak shënime të shkruara për ato fise ilire alpine? apo Straboni nuk shkroi më shumë.
A e kemi të përkthyer në shqip ”Gjeografinë e Strabonit “ ?
Ta dini se flasim sipas shenimeve greke, edhe nëse i lexojmë në anglisht apo në ndonjë gjuhë tjetër të Europës, e vërteta e shkrimeve të Strabonit ,në përkthimet e ndryshme , për ilirët është me siguri e cunguar dhe e deformuar.
Cili ishte Straboni?
Straboni kishte lindur (63 prKr. –24 pasKr ) në një familje me ndikim , në Amasia ( Turkia e sotme ) qytet nja 75 km larg Detit të Zi. Lindi mu në kohën kur Pontusi bie nën republikën Romake , e sigurisht që familja e tij me emër ishte edhe kundërshtare e Romës. Pra,Straboni nga ana familjare e s`amës mbante pozita të larta në Mbretërinë e Mithriadesit VI të Pontit.
Por sidoqoftë , jeta e Strabonit përshkruhet me një seri të madhe të udhëtimeve . Ai e vizitoi Egjiptin dhe Indokushin. Etiopinë dhe më vonë Toskanën dhe Romen. Udhëtimet e tij në vendet Mesdhetare dhe nëpër Azi të Vogël u mundësuan në kohën relativisht të qetë të Perandorit Augustus (27 prKr– 14 pasKr ).
Është për t`u përmendur që “Gjeografia” e Strabonit, rrallë është përdorur në antikuitet, përveç një sasi kopjesh që kanë mbijetuar në kohën e Bizantit. Për herë të parë u përkthye në latinisht rreth viti 1469. kurse në greqisht u shtyp në vitin 1516 në Venedik.
Pra Breunet dhe Genaunet mbesin ende si pak të njohur , por vetëm falë Strabonit e dimë që ishin Ilir . (. Other people settling in the region were the Pannonians in the south-east of Carniola, in the south-west lived the Iapydes, an Illyrian tribe, and the Carni, a Venetic tribe. )
E madhe ishte Iliria . Sa pak dimë për Ilirët .