Koptët e Egjyptit dhe shqiptarët

koptet_egjyptiane

Në gjuhën e tyre Kopte , e cila është shkalla e fundit e gjuhës Egjyptiane , Koptët i thonë vetes : rem en kēme  , rem en khēmi  ose (edhe ) rem en khēmi  e që do të thotë “populli i Egjyptit” ose  “ Egjyptasit “. Para se të shkojmë më tutje të shtojmë që arabët nuk  janë vendor por të ardhur si musliman pas shek të 6-të.

Pse çdo gjë e gjetur në literature duhet të shpjegohet nëpërmjet greqishtes ? Një pyetje jo qëllim keqe por që e do shpjegimin. Pra shumica e të krishterëve në Egjipt në  “mënyrë indirekte “ ka rrjedhur nga greqishtja “Αγύπτιος Aigýptios “ pra “ Egjyptian . Por pse greqisht kur Koptet e kishin gjuhën e tyre?

Mbi 95% e të Krishterëve  Egjyptian ( jo të Egjyptit) i takojnë Kishës Kopte Ortodokse të Aleksandrisë, pra një Kishë Ortodokse Lindore . Kisha e Egjyptit ( Kopte ) ngërthen në vete gati 8 milion ndjekës ( aty në Egjypt ) si dhe nga 2 tjerë jashtë  ( Egjyptit )..

A ka dhe çka ka pellazgjike tek Koptët ? A ka gjurmë të lashtësisë së Thotit? Në kërkim të kësaj lidhjeje të lashtë duhet të kalojmë nëpërmjet “ Faraonizmit “ , i cili mbrohet nga intelektualet Koptë dhe që ka rrjedhur shumë herët nga periudha  e Para- Krishterë dhe e cila nuk i  detyrohet asgjë Greqisë. . Pra Koptët qe nuk janë pak ( së paku 20 % e popullsisë )i kërkojnë lidhjet e tyre kulturore në rrënjët e tyre të lashta të historisë së Egjyptit . Është për tu theksuar se  edhe disa intelektual egjyptas  së bashku me të krishterë koptë i kërkojnë rrënjët në “faraonizëm “., dhe kjo i shërben Egjyptit si urë harmonie në mes të dy feve.

Të iu rikujtoj   Giuseppe Catapanon dhe veprën e vet “Thoti – Tati fliste shqip”. Po kush ishte Thot – i ?

kodi_grazierit

Kodi i Grazierit i shkruar në gjuhen Kopte , në Stadin e 5-të dhe të fundit të gjuhës kopte (.Dated to the fourth–fifth century C.E., the Codex Grazier is written in the Coptic language—the fifth and final stage of ancient Egyptian language—and contains part of the Book of Acts (Acts 1:1–15:3)..

Shikoni se me popujt e vjetër ,  me ne e edhe me Koptët ka shumë spekulime. Gjuha e sotme Kopte thuhet se është faza e pestë e gjuhës së vjetër egjyptase . Leo Depuydt  në shkrimin e tij  “Coptic—Egypt’s Christian Language” mundohet të spjegon zhvillimin e kësaj gjuhëje deri më sot.

Gjuha Kopte “ është zhvilluar rreth vitt 300 pasKr. në Egjypt”  duke u shkruar me shkronja “greke” si edhe do shenja Demotic . ????? Përndryshe  Gjuha Kopte ( Koptishtja ) ka qenë lingua franca   deri sa Egjypti ishte vetëm i krishterë.

Kalojmë në anën më reale të Koptishtës shikur nga syri i Fiorina Shikos, studjuese  , e cila në Sipmpoziumin e  katërt “ 10 mijë vjet nga Zanafilla e Shqiptarëve ( Tiranë. 2016) “ e lexoi studimin e saj “Ati Ynë , në gjuhen kopte , përkthyer nga gjuha shqipe “

Në punimin e saj , studjuesja Fiorina Shiko e ka përdorur metodën e përkthimit ndër- gjuhësor  dhe përkthimin fonetik si dhe rekonstruimin e plotë të gjuhës së lashtë shqipe. Edhe filologu Italian Giuseppe Catapano pas shumë studimesh shpjegon ne librin e tije” Thoti  fliste Shqip” lidhjen direkte midis gjuhës egjiptiane dhe shqipës se vjetër.:

“Gjuha Kopte fetare na del nëpërmjet gjuhës se vjetër arkaike shqipe , një gjuhë e shkruar me shkronja të reja greke plus fjalë të reja të përbëra greke, flasim pra periudha kohore të reja (shek.III-IV pas Krishtit).Shihet qartë se si gjuha greke ka kontaminuar shumë dialekte te vjetra si edhe nevoja e tyre per te imponuar historikisht veten e saje gjate kohëve. Dihet qe Koptishtja  është faza e fundit e gjuhës egjiptiane, vërejmë se si rrënja e shqipes eshte perdorur për ti dhënë jetë dialekteve te reja, si ne rastin konkret: vet fjala” kopt” nga arabishtja “kuptaion”- identifikohet lehte me foljen shqipe”kaptu”- me kalu (me kalu, me kapercy).Aegiptus nga gjuha e vjeter micenea- a3-ku-pi-ti-jo(a- ku-pi-ti-jo) mund ta lexojmë fare thjeshtë shqipen->  ” a ku prij ti je” qe do te thotë “nga ku ti vjen; prejardhje”; edhe rrënja tre bashketingellore akadike ’MSR’- musuru-mes-ure- ne mes te ure.

Në shembujt e më poshtëm ( pjesët nga Ati Ynë), ne gjejmë rrënjet e gjuhës shqipe si gjuhë e lashtë:

Fraza Koptike-“Je penyoat et khen ni fee owi”

Perkthim ne shqip: JE PE NI AT E KEN NI FE- je prej nji ati e ke nji fe

Faza koptike- “Maref toovo en je pekran”

Perkthim ne shqip: MARE TU BO en JE PERKAN- mbare tu be e je i përkrahur

Faza koptike-“Mares ee en je tek met ooro”

Perkthim ne shqip :MARE I en JE TEK MET URO-Mbare I e je me te uru`

Faza koptike-“en ten koa evol”

Perkthim ne shqip :en TAN KON E FOL- e te gjithe kane per te folur

Faza koptike-“en nee e te oo on entan eroa oo”

Perkthim ne shqip : en NI E TI UN en TAN EROU- e nji e ti, un` e te gjithe e urun

Faza koptike:”owoh em perenten ekhoon e pi rasmos”

Perkthim ne shqip : ouh em PERENTEN E KUN E PIRASMOS- premten e kane e pirasmos ( fjale greke e re)- verifikim, vertetim pra Zoti te ve ne ( studim i Fiorina Shukos,  fiorinahiko@gamil.com )

Pra, pse çdo gjë e gjetur në literature duhet të shpjegohet nëpërmjet greqishtes ? Një pyetje jo qëllim keqe por që e do shpjegimin . Studimet e  e pellazgjishtes në frymën e (më shumë , se ) 10 mijë vjet të Zanafillës së Shqiptarëve , na  e zbardhin të vërtetën shqiptare gjatë mijëvjeçarëve; e vërtetë e cila është mohuar , fshehur  asgjësuar .

Fahri_xharra_fjalimi

Autor: Fahri Xharra,
19.11.16 Gjakovë

Shperndaje ne
Updated: 20 Nëntor, 2016 — 03:13

The Author

Fahri Xharra

3 Comments

Add a Comment
  1. Kopt – do te thote -kuptoj pra nje popull qe kupton Thot-in
    Thot- do te thote-thote, tha.

  2. Përshëndetje zoti Fahri.

    A ka mundësi me naj thjeshtëzue këtë publikim të Juajin. Siq thotë populli me naj angllatis trup e shkurt se qka ke deshtë me thën me këtë publikim. Se ne qe e kemi lrye shkollimin neper shpija private frigohem se kemi mbet pak mbrapa shkencës.
    Nëse kije mundësi ma spjego.
    Pershendetje.

  3. Rrofsh e paç sa më shumë suksese i dasgur Profesor Xharra!

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *

Ky sajt përdor Akismet-in për të pakësuar numrin e mesazheve të padëshiruara. Mësoni se si përpunohen të dhënat e komentit tuaj.