Nëna dhe Fëmijët e humbur (shkrimi #10)
Gjatë tërë shekujve , kombit i duheshin patriot të mëdhenj që të bënin dritë për rininë e atëhershme shqiptare ! Në kohën e shekullit XIX-XX kishte patriot dhe mendjendritur e jo si në kohët e sotme , që ka vetëm tradhëtarë .
Njëri ndër këta patriot ishte edhe mendjendrituri ynë Papa Kristo Negovani , i cili sot e ka edhe përvjetorin e vdekjes së tij . Këtë shqiptar na e vranë të mallkuarit me emrin grek , e vrau Kisha e mallkuar greke . Me një fjalë e vranë armiqët tanë dhe kombit i’u shua një dritë tjetër .
Papa Kristo lindi më 1875 në Negovan afër Follorinës , një fshat që , bashkë me Bellkamenin , kishte qenë i banuar në mesin e shekullit të XIX nga shqiptar të Plikatit të Krahinës së Kolonjës . Ai luftoi kundër synimeve shkombëtarizuese të kishës dhe qarqeve shoviniste të borxhezisë greke . Vdekja e të atit , të cilin e vranë banditët më 1891 , e shtrëngoi Kriston që të punoj si mësues në një shkollë fillore greke në Leskovik për të mbajtur familjen .
Të mallkuar qofshin ata , që të vranë o Kristo Negovani . Të vranë në moshën më të mirë të jetës , të vranë atëherë kur ti i pate 30 vjeç . Kjo është një poshtërsi nga ana e këtyre shovinistëve të mëdhenj . Zoti i dënoftë ata që të zunë në pritë . Kombi shqiptar kishte nevoj për ty .
Në Rumani ra në kontakt me lëvizjen e madhe kombëtare dhe mësoi që të shkruante në gjuhën e bukur shqipe . Nga mësimi i gjuhës së mëmës doli edhe thënia e tij e famshme për shkronjat shqipe :
“Shkronjat bëjnë kombin të quhet komb , po të mos kemi shkronja shqip , dituria e kombeve të tjera do të na mbysë , nuk do të dëgjohet më fjala shqiptar e shqip .”
Dashuria e tij për atdheun ishte shumë e madhe dhe më 1897 u kthye në atdhe dhe shtëpinë e tij , ai e ktheu në shkollë ku dhe u mësoj mbi njëqind fëmijëve dhe të rriturve shkrimin dhe këndimin shqip . Thjesht i pa-krahasueshëm . Mbi të gjitha , edhe meshat i mbante në gjuhën shqipe dhe kjo nuk i pëlqente aspak shovinistëve dhe hierarkisë greke .
Më 10 shkurt 1905 , patroti ynë mbajti një shërbesë kishtare shqip para syve të Karavangjelisit i cili ishte peshkop i Kosturit . Ai duke dalë nga kisha e mallkoi me disa fjalë fyese patriotin tonë duke i thënë , “Mos të gjettë viti tjetër ndër të gjallët .”
Papa Kristo Negovani ishte i vetëdijshëm për rrezikun e madh , që i kanosej . Por edhe pse jeta e tij ishte në rrezik , ai përsëri e vazhdonte punën e tij të pandalshme kombëtare për atdheun e tij Shqipërinë .
Dua të them se i paharruar qoftë kujtimi dhe vepra e tij që la pas . Ai do të përkujtohet nga ne si çdo hero tjetër i Shqiptarisë . Vërtet ky hero i gjallë e meriton respektin e të gjithë shqiptarëve të botës .
E shtuna e datës 12 shkurt 1905 ishte e zezë … Fshati Negovan u rrethua nga banditë që e detyruan Negovanin , të dilte jashtë në mes të natës për t’a masakruar me sëpatë bashkë me pesë të tjerë , ndër ta edhe vëllaun e tij .
Por shqiptarët trima , morën hak për këtë masakër të shovinistëve grek ndaj patriotit tonë Papa Kristo Negovanit . Komiti shqiptar Bajo Topulli i zuri pritë dhe e vrau Fotin , peshkopin e Korçës , në shtator të vitit 1906 .
Atdhetari ynë i madh Hilë Mosi , shkroi një poezi për atdhetarin tonë Kristo Negovanin . Poezia e tij ishte shumë e dhimbshme dhe pikëlluese për popullin shqiptar . Hilë Mosi e shkroi këtë poezi më 3 Prill 1906 :
“…Po at nat të shkret , kur greku hini / Si bish e egër në Negovan / E me egërsim vjershëtarin grini / Se s’donte të bëhej grekoman … Por mos kujto se u harrove / Gjithmon te kujtojm me lot tuj kja / Zanat e shkreta maje Tomorrit / Kjajn , ashtu gjith kombi shqyptar / Kështu do të shkruhet mbi rrasën e vorrit : Këtu pushon At Kristja – Dëshmitar (dëshmor)”
Zoti duhet të na bekoj , që kemi pasur këtë patriot me zemër shqiptari . Falë tij , edhe shumë të rinj mësuan gjuhën e mëmës , e mësuan se atdheu është gjithmonë në radhë të parë dhe këtë fakt nuk ka asnjë bir shqiptari që e mohon .
Lavdi Papa Kristo Negovanit , Martirit të kombit tonë !
