E verteta se kush jan shqipetaret dhe greket e lashte

Nga Margarit Nilo

Shenim:
Me falni lexus, ndoshta u veshtiresoi pak leximin se ini ambientu me ni shkrim disi me ndryshe, dhe une (j)am mundu ta shkrui si ne lashtesi (pa: ‘h, q, j, ë, nj’ qe (j)an fut me von ne shqipe). Kio menyr shkrimi gjen me let perputhien me greqishten e lashte dhe leteson zberthimin etimologjik te fialve.

Diku mund te ket nevoi per ni interpretim disi me ndryshe te ndoni fiale, por parimi esht i nit, baza ne ndertimin e fialve jan dy foliet shqipe ‘i = hy’ dhe ’ri = ry’, dhe kto dy folie jan baza ne ndertimin e gjith gjuheve(gluve). Kto folie (j)an vetem te shqipes, prandai them se shqipia(illirishtia) esht baza ne ndertimin e gjith gjuheve(gluve).

Ne istorin e lashte greke qe behet ne shokllat e mesme greke(ne Likio), ne kapitullin mbi romaket thuhet:

Romaket e quiten detin Ion = mare nostrum, pra deti Jon, emer qe e kishin ven me pare shqiptaret(illiret).

Ne faqet 45 – 100 te gramatikes se gjues se lashte greke, thuet se: greket e lashte e thirrnin niri – tietrin me ‘o’, ‘o Perikli, o Akili’; -tradit qe edhe sot e kan vetem shqiptaret, pavarsisht se gjutaret e sotem ‘shqiptar’ e kan hek(ek) rasen thirrore nga gramatika e gjues se sotme shqipe, ashtu siç kan be me zhdukien e shume fialeve fialformuse te shqipes se veriut qe i kan zhduk nga fialori i sotem i shqipes, duke prish dhe piesen tieter te mbetur ne fialor, duke zvendesu ‘i’ me ‘j’, duke shtu kot ‘h, ë, nj, etj’, kan be ç’esht e mundur per ta largu sa me shum greqishten e lashte nga shqipia, per ta mbulu te verteten, qe greket e lashte jan shqiptar(illir). Dhe vet emri ‘ellin = illin = illir’, por esht me dialektin verior te fisit te Dorve(= gigeni), te cilet perdorin kryesisht ‘i,in’ ndai jugut qe perdor me shum ‘i, ir; ri’, sikurse ‘gegeni, -ne veri = gegeri, -ne jug; -shqipni, ne veri = shqiperi, -ne jug; -emni, -ne veri = emri, -ne jug’. Doret(gigenia) paten zbritie dreit jugut ne vitin 1200-900 para krishtit, sipas dy istorianve lashte greke te shek. 5 para Krishtit qe beet ne istorin e lashte greke ne shkollen e mesme Likio te Greqise, pra sipas Irodotit e Thukidhidhit(faqe 77-78 e istoris se lashte greke te Likios, botim i 2007-2008).

Athina ka te dreit per Makedonin, por ‘greket’ duet te pranoin me pare qe jan shqiptar(=illin = illir). Emri ‘illin’ eshte ‘illir’, por ne dialektin e Doreve(=gigenia), sikurse: ‘shqipni, gegeni, emni, illini(ellini), i tyne’, -ndaj jugut qe thot ‘shqiperi, gegeri, emri, illiri, i tyre, etj’.

Ne fialorin latinisht-greqisht te ‘grekut’ Stef. Kumanidhi, ribotim i 2005, faqe 654, fiala ‘Macedonianus’ thuet: 1- Makedonasit kan ne fuqi ligjin mbi diemte(kur lind dial feston e gezoin te gjith). Por kio tradit edhe sot e ksai dite eshte tradit vetem e shqiptarve.  2- Simboli makedon i diellit ne flamur tregon simbolin illir(ill – ir =yll – hyr), i cili me von me bashkimin e dy fiseve illire(Doreve=gigenis ne veri dhe Ionve ne jug) u zvendesua nga shkipia me dy krena.

Ne vikipedhian greke thuet se emri i lasht ‘fratria = çeta luftarake te organizu ne baz fisi, fshati e kraine’ ishin tradit vetem e shqiptareve, dhe se ky emertim i lasht qe i shqiptareve, etj, etj.

Greket s’jan gje tieter veç se ajo pies e popullsise illire qe ietonte ne qytete ku mesoei gjuha e re qe u formulua me bashkime te fialve te shqipes(= illirishtes) me rastin e shkrimit te glues(rreth 800 viet para krishtit), ku u be dhe shtimi i disa mbaresave, psh:

Nekros(= i vdekur) = [nek – ro(rro) – os = nuk – ro(ry, levis) – esht; -me greq. e sotme do qe ‘dhen – zi – ine’].

Akro’poli(=qendra e Athines se lashte) = [a – kre – poli = a kre i polit, kreu i qytetit; -me greq. e sotme do qe ‘ine – kefalo – poli’, perputhia esht vetem me shqipen;  -edhe ‘kefali(=kephali) = kepa(kapa = koka) – l – i(hy) = kapa(koka) – l – i(hy)’/ -ose: ‘kapa(koka) – al(an=hyn) – i(ish) = kapa – hyn – ish = kreu, kapa(kryesoeria, ajo qe dreiton) – hyn – eshte’;  -pra vien nga shkipia ‘kepa(= kapa) = kreu, koka’].

Dramatopios(ai qe ben drama per teater) = [drama – to – pi – os = drama – te – be – esht (dihet se ne lashtesin greke nuk kish ‘ë’ dhe ‘b’); -me greqishten e sotme do qe ‘drama – na – kani – ine’, perputhia eshte vetem me shqipen].

Baza në krii’min e gjues që në lashtësin illire kan qën foliet shqipe ‘i = hy’, dhe ‘ri’ = ry’, folie qe i ka vetem shqipia, të ndërtu’ kto folie me të gjith lloiet e zanoreve për të rrit diversitetin midis fialëve, që fialët të (j)en të dallushme nga nira-tietra. Kto folie kan të nitin kuptim pavarsisht se (j)an zanore të ndryshme(i, a, e, o, u; in, an, en, on, un; ir, ar, er, or, ur = hy; hyn; hyr; -dhe: ri, ra, re, ro, ru, rin, ran, ren, ron, run = ri, rin = ry, ryn), etj(pasi perfshien 5 ‘I’ greke dhe 2 ’o; ω’), -te kthyme nga ‘i’ ne ‘hy’ dhe nga ‘ri’ ne ‘ry’ qe nge koa e futies se Turqis.

Shto ktu nyiet(niet) baze te shqipes ‘k,t’; -folien ndimse ‘(j)am’, por ne format ‘a, e, i, o; am, em, im; as, is, es, os; ast, ist, esht, ost; etj forma te shkurtume te sai’; -si dhe mbaresat e fialve qe u vendosen me rastin e shkrimit te gjues ne greqin e lashte, ne (illiri = illini).

Bashkeinglloret: ‘t, th; d, dh’ -(j)an derivate te ‘t’ dhe kan te nitin kuptim me ‘t’, por jan ndar keshtu per ti ber fialet te ndryshme, qe te ken ndryshim e te en te dallueshme nga nira-tiera;

-po keshtu: ‘c, ç, k, kh(x,-grek.), h, g, gj, x, xh, z, zh, j, q’ te gjitha me kuptimin ‘k = q, që‘;

-dhe: ‘p, b, f(ph), m, v’ me kuptimin e sotem ‘b’;

-si dhe: ‘l, ll; -n; -r, rr; -s, sh’; -pra si bashketingellore baze jane pak (7 bashketingellore baze);

Holl-holl te gjitha bashketinglloret mund te meren me kuptimin e nies(nyes) baze ‘k = q’ per ta kuptu me mire kuptimin e fiales gjat zberthimit te sai; -ku ‘k,g,gj,etj’ dhe ‘t, d’ jan perdorur edhe si nye ne ndertim te fialve. Te gjitha bashketinglloret kur jan te ndara kan kuptimin e nyeve(nyjeve), por kur jan ne rrokie me ni zanore ato kan te gjitha kuptimin e folieve ‘in, ir; ri, rin’, pra mund te et ‘il, ik, it, im, ig, etj’ por ato jan forma te folieve qe thame me pare, pavarsisht se ato lexohen ashtu si jane te shkrume, dhe jan ber keshtu me zanore dhe bashketingllore te ndryshme vetem per te rrit diversitetin midis fialve, qe fialet te en te dallushme nga nira-tietra.

Zanoret (j)an te gjitha me ni kuptim: ‘i = 1- hy; 2- ish, esht; po; 3- jo’, -kto (j)an 3 kuptimet baze per te gjitha zanoret dhe qe u japin kuptim te gjitha fialeve, por (j)an te ndryshme, me qellim qe edhe fialet te been te dallushme nga nira-tietra, dhe jan 3 format qe perdoren qeniet e gjalla per komunikim qe ne gjenez(sikurse komunikojn edhe sot kafshet e shpendet ne det e ne tok). Komunikimi fillestar ka ken vetem me zanore(se zanoret kan mundesin e depertimit ne largesi), me von, me lindien e nevoies per te shtu gamen e fialve, u be dal nga dal dhe futia e bashketinglloreve duke i kombinu me zanoret, por kto bashketingellore duke qen ne rrokie me ni zanore perseri ishin ne fungsion te formimit te folieve ‘i=hy’ dhe ‘ri=ry’; -shifni volumin e tret te ‘Fialorit special etimologjik te shqipes’ ku skiarohen me kiart kto.

Më poshte po apim disa shembui:

Kardia, Kardiak(= zemer = z(q) – ema – er = q – ema(=gjak) – hyr = hyn(mbleth gjak), dhe hyn gjak ne organizem) = [Shkodranet gjakut i thon ‘xha, xhak = gja, gjak’, dhe ‘kardia, kardiak = k – ar(hyr) – xha(xhak) = q – hyn – xha(xhak = gjak)’; -pra sot ’ema = gjak’ e perdor ‘greku’, por ’ema’ esht ne fialen shqipe ‘zemer’; -fialen ‘kardia, kardiak = zemer’ sot e perdor ‘greku’, por ajo ka brenda fialen shqipe ‘xha, xhak = gjak’; -kio gje verteton me se miri se shqiptaret jan greket e lashte te vertet, se edhe ‘k – ar = q – hyr’ jan folie dhe nyje te gjuhes shqipe(illire=illine)].

Iatros(=doktor) = [iat(iet) – ro – os = iet – ry – esht = te ry ne iet, te sheron].

Akro’poli = a – kre – poli = a kre i polit, kreu i qytetit; -me greq. e sotme do qe ‘ine – kefalo – poli’, perputhia esht vetem me shqipen.

Presvi’a(= ambasa’da, trup diplomati’k) = pres(pris, prijs) – ve – a; -me greq. e sotme do qe: ‘dhiefthinti’s, proe’dhros – va’lo – i’ne’, asnji përputhie, përputhia ësht vetëm me shqipen.(edhe fiala shqipe ‘mbret = pret, pres = pris, prijs = pari – is = i pari esht’).

Euro’pi(= Euro’pa, -qe shqip e shkruin gabim ‘Evro’pa’, -kur gjithe bota e shkrun ‘Europe’) = [E – ur – opi(opsi=pamia) = esht – hyr – pamia = perëndimi(e kundërta e ‘orienti = ori(=Dielli; pamia,-nga greq. e lashte) – en – it’; -dhe ‘Asi = a – si(shikim) – i(hy)’) = lindia/ -ose: ‘Asi = as – i(hy) = asht – hyria = hyria, lindia e Diellit’. Me greqishten e sotme do qe: ‘Europi = ine – bi – opi’, përputhia asht vetëm me shqipen].

Abisini(Etiopi) = [ap – is – ini = ap(lart) – esht – hyne = vend i lart, vend malor(qe ngriet ne lartesi te mdha direkt mbi fushen e Egipt-it) = Etiopi = et – i(hy) – op(lart) – i(ish) = esht – hy – lart(op) – ish;  -pra esht i niti kuptim per te dy emrat].

Kali’ma(= mbule’së; kali’dhe) = ka – l – i(hy) – ma = qe – l – hy – ba = hyn, mbulon; mbules, kalidhe;  -apo: ‘k – al(yll=siper) – im(in) – a = q – siper – hyn – a = hyn siper, te mbulon’. Me greq. e sotme: ‘pu – afini – bi – kani’, përputhia esht vetëm me shkipen;  -orgjina baze duet te et nga ‘kali = k – al(siper) – i(hy) = q – siper – i(hy)’;  -se ‘ali = ylli’ eshte siper.

Αpoka’lips = [ap, hap + kali’ps(mbulesen)] = zbuloi; zbulim; -ku: ‘kalips = k – al(yll=lart) – i(hy) – b – is(ish) = q – lart(ne ‘yll’) – hy – b – ish = hyn lart, mbulon; mbulese’.

Dramatopi’os(=ai qe ben drama per teater) = [drama – to – pi(be) – os = drama – te – be – esht. Me greq. e sotme do qe: ‘drama – na – kani – ine’, asni perputhie, perputhia esht vetem me shkipen].

Nekros(i vdekur) – [nek – ro(rro) – os = nuk – ro(= ry; levis) – eshte;  -me greq. e sotme do qe: ‘dhen – zi – ine’, asni perputhie, perputhia eshte vetem me shqipen] – i vdekur.

Ama’rantos = [a(jo) – maro’n – t – os(ish) = jo – maron – t – ish] – ajo qe nuk maro’n; qe nuk thaet, qe nuk vyshket; qe nuk shter/ lulia e pavdeksise qe mbillet ne vorre.

Presviti’s, presvi’s(= ambasado’r, perfaqsus qe e dergon diku per te zgjidh ni problem) = [pres(pris, prijs) – vi – t – is = pris – ve – t – ish = prijes ve, udhëheqes(dreitus) ve. Me greq. e sotme do qe: ‘dhiefthinti’s, proedhros – valo – na – ine’, asni përputhie, përputhia ësht vetëm me shkipen].

Mesi’tis(= ndermie’tes, atij qe hyn ne mes per te zgjith nji problem) = [mes – i(hy) – t – is = mes – hy – t – ish. Me greq. e sotme: ‘mes-bi-na-ine‘ asni perputhie, perputhia esht vetëm me shki’pen].

Komiko’s(= komi’k, i humo’rit) = [ko – m – i(hy) – k – os = qe – b – hy – q – ish = hyn, shpon, ngacmon. Me greq. e sotme: ‘pu – kani – bi – pu – ine’, asni perputhie, perputhia është vetëm me shkipen].

Katara’ktis(= katara’kt, ui që bie nga ni lartesi në vendet malore; çdo gjë që bie(që rrëzohet) poshtë) = [kato(poshtë) – ra – k – t – is = poshte – ra(ry) – q – t – ish. Me greq. e sotme do qe: ‘kato – e pese – pu – na – ine’, perputhia esht vetëm me shkipen;  -ku ‘kato = k – a(hy) – to(=te=Dhe) = q – hy – ne Te(Dhe) = hyn ne Dhe, hyn poshte’].

Ko’nos – [k – on(hyn) – os = q – hyn – eshte;  -me greq. e sotme do qe: ‘pu – beni – ine’, perputhia eshte vetem me shqipen] – trupi ne formen e ni koni gjeometrik(me baze te gjere e te rrumbullaket poshte dhe me mai nga siper).

Kono’pi(konu’pi) (= mushko’na(= mushko’ia, mishko’ia) e ‘konu’pit’) = [k – on(hyn) – opi = q – hyn – opi(vrim; thumb; sy, pamie, etj, -nga greq. e lashte) = qe ben vrim, te shpon;   -me greq. e sotme do qe: ’pu – beni – opi’, perputhia si kudo eshte vetem me shqipen].

Konopi’on, konopie’ra – [kono’pi – on(hyn)/ kono’pi – er(hyr);  -mbaresat ’οn; er’ jan nga folia shqipe ‘hy = i’ por te ndertume me zanore te tiera, ne kte raste me (o = on(hyn); e = er(hyr));  -greqishtia e sotme thot ‘beni’, si kudo perputhia eshte vetem me shqipen] = rrietat qe vinin rreth shtratit te fieties ne Egjiptin e lashte per te kap mushkonat.

Afrodhiti – [afro – dita = ylli i mengjezit(qe lind afer dites); -me greq. e sotme do qe: ‘koda – mera’, asni perputhie, perputhia esht vetem me shqipen] = aferdita, ylli i mengjezit; -ku fiala ‘die, dit’ eshte e permendur ne fialorin e greqishtes dhe te romes se lashte, dhe ‘afer, afro = a – fero = asht – fero(siell, afroi)’ po keshtu jan te permendura ne fialoret e greqishtes dhe romakes se lashte;  -interpretimi i glutarve grek per kete fiale esht ni idiotizem(vetem ti lexoni dhe do qeshni sa here ti kuitoni).

Zeus(= Posidon) – [ze – u(hy) – is = ze – hy – ish = hyn ze, ben ze, gjemon; -me greq. e sotme do qe: ‘foni – beni – ine’, ku dhe ‘foni’ eshte e shkipes veriut nga folia ‘fem = them’; -asni perputhie, perputhia esht vetem me shqipen] = perendia e gjemimeve dhe vetetimave; dhe: ‘Posidon = po – si(shi) – d – on(hyn) = bo – shi – t – hyn = hyn shi(ui)’.

Atina – [ati – in – a = Ati – yn – a(asht) = ati(zoti) – yn – asht; -me von u vu dhe emer femre ‘Athina’ ‘; -me greq. e sotme do qe: ‘pateras – mas – ine’, asni perputhie, perputhia esht vetem me shqipen] = Athina, Atina, Atena.

Apollon(= dia, dios, dillos, dielli, perendia kryesore ne greqin e lashte(illini=illiri)) = [ap – oll – on = ap(= ip, hip = lart) – yll – hyn = ylli mbi gjith yllat = Dilli, Dielli;  -me greqishten e sotme do qe ‘pano – asteri – beni’] = perendia me e lart nga gjith perendite (fiala ka qen per Di-ellin = Die – ellin = yllin qe ben ‘die = dit; drit’;  -fiala shkipe ‘Dielli’ ashte ma e plote se ajo greke ‘illios = dielli’, se ‘ylla’ ka plote, por ‘ylli’ qe ban ‘die = dit; drit’ eshte vetem ni ‘Dielli = Die-elli’;  -ku ‘die = dit;drit’ eshte ne fialorin e greqishtes se lashte, dhe ne fialorin ‘latino-ellinikon’ te grekut Stef. Kumanudhi, ribotim i 2005).

Olimpi, Olimpos(= mali i shenjte dhe me i larti ne jug te Illiris, pran Detit Egje ne kendin midis Athines dhe Theselanikut) = [ol – im(in) – pi = yll(=lart) – hyn – be = lart hyn, ne yll apo Diell hyn = vend i shenjt qe i afroet shume zotit(duke mendu se zoti eshte larte);  -me greq. e sotme do qe: ‘asteri – beni – kani’, perputhia si kudo eshte vetem me shkipen].

Gigeni’ – [gi + geni = Toke(=Dhe) + lind = lind ne kte Dhe, vendas, autokton; -qe vertetoet edhe ni here nga greket e lashte te fisit Ion se shqiptaret e veriut(Doret=gigenia) jan autokton ne kto troie(ne kundershtim me theniet e ‘grekve’ te sotem)] = gigeni(gegeni, gegeri), i lindur ne kte toke, vendas, autokton(sipas vet fialorit etimologjik te greqishtes se lashte te ‘grekut’ Athanasios Frangulis, ribotim i 2007).

Epir(=Epiri, zona e Epirit(nga Durrsi deri ne Preveze te ‘greqis’)) = [ep – ir(hyr) = ep(=ap, ip, hip = lart) + hyr = lart – hyr = vend i larte, vend malor; -a s’themi ne ‘Shqiperia e Eperme(= siperme)’; -ku: ‘eper = epir’ se diet qe ‘ë’ nuk ka ekzistuar ne lashtesi;  -fiale e ngjashme me ‘Latin, Latiali’ qe queshin banoret e Romes se lashte qe banonin ne qytetet e sigurume ne lartesi te maleve Albane per rreth Romes se lashte, glua e te cilve u be glua baze romake dhe e gjith popuive latin(shiko fialorin ‘latino-ellinikon’ te grekut Stef. Kumanudhi, ribotim i 2005);  -‘Latin = lat – ine = lart – hyn’;  -dhe ‘Latiali = lat – i(hy) – al – i(ish) = lart – hy – yll – ish = hyn lart, hyn lart ne ylla, banoin ne vende malore te larta(qytetet ne lartesi te maleve Albane perrreth Romes se lashte), -veriu shqiptar perdor ‘la, lat, ap, ip, ep, op = lart, ip, ep, op, -qe thot jugu shkiptar’].

Ira – [ir – a = hyr – a = hyn, lind(= land, piell), krion, ben, prodhon;  -me greq. e sotme do qe: ‘beni – ine’, si kudo perputhia eshte vetem me shqipen] – Ara, Dhe, Dheu(teu, toka), land(=lind, piell, ben, prodhon).

Deukalioni – [Dheu – ka – lioni = Dheu – qe – luan(tundet/shkatrroet);  -me greq. e sotme do qe: ‘gi – pu – lioni’; -si kudo perputhia eshte vetem me shqipen(veriore), se ‘gi(gji) = Dhe, Te,Toke’, -eshte i dialektit te Ionve(fisit jugor te Illiris);  -por tonin ne zhvillimin e Greqis se lashte e dhan Doret(gigenia) qe kishin zbrit ne Ioni ne 1200-900 para krishtit] – Shkatrrimi i dheut pas permbyties se madhe te koes se Noes(ndoshta ka pas lidhie edhe me renien e ndoni komete ne Toke).

Dhimitra – [Dhe – mitera(= nena)] – perendia a Dheut; Dhe Mitera(Dheu Nen), atdheu, memedheu.

Delfus(=barku; kerthiza e barkut; mitra) = [del – fus = del(= nxier) + fut = barku; kerthiza e barkut; mitra;  -nga kio ka mar kuptimin greqisht ‘a-delfus = vllezer = te ni barku’;  -po keshtu: ‘delfin = del + fin = del + futet = se delfini eshte e vetmia kafshe detare qe noton keshtu’] – qendra e sheit e gjith grekve te lashte qe ndodhei ne Epir(ku: delfus = barku; kerthiza; mitra).

Kremidhe(=qepa, kepa) = [kre – mi – Dhe = kre – be – në Dhe; -me greqishten e sotme do qe: ‘qefali – kani – gji’, -perputhia esht vetem me shkipen] = qepa(kepa, kapa, koka, -por ‘kephali = koka’ sot e perdorin ‘greket’, kurse ‘qepes’ i thon ‘kremidhe’ me fialen ‘kre’; -me kte emer ‘kremidhe’ e thon edhe shkiptaret e Makedonis e Kosoves); -diet ‘q’ u fut von ne shqipe nga Vaso Pasha(sipas librit mbi kongresin e manastirit).

Ekkalips(=druri i ekkalipsit) = [ek(hek) – kalips = hek – mbulesen(lekuren), se druri i ekkalipsit, vazhdimisht e ek lekuren(=mbulesen = kalimen); -e perafert me fialen ‘apokalips = apo(hap) – kalips = hap – mbulesen = zbuloi; zbulim’; -me greqishten e sotme do qe ‘vgalo – to stroma/ -ose: vgalo – to dherma = ek – shtresen(lekuren)’;  -‘ek = hek, heq’ eshte ne fialoret e greq. se lashte(Athanasios Frangulis, ribotim 2007)].

Akladhe(=dardha) = [a – kla – Dhe = asht – kla(qa) – Dhe = klan(qan) Dheu; -se kokrrat e dardhes(=dhardhes) jan si pikat e lotit qe bien nga syte; -Dardhe(=Dhardhe) = dha(=dhakri = lot) – ar – Dhe = dhakri(lot) – hyr – ne Dhe; -pra ka te nitin kuptim, por me fialen ‘dhakri’ qe sot e perdorin ‘greket’;  -veriu shkiptar akoma perdor ‘kla=qa’ sikurse e perdor sot greku;  -po keshtu veriu shkiptar akoma perdor si greku sot ‘ke(= qe) = dhe, edhe’;  -qe tregon se veriu shkiptar qe ai qe i vuri vulen zhvillimit te glues greke dhe Greqis se lashte].

etj, etj, gjith greqishtia e lasht esht bashkim i fialve te thieshta illire ku u shtun dhe disa mbaresa, fenomen qe ndodhi kur u shkru glua e plot per her te pare, rreth 800 viet para krishtit.

Shenim: Para fillimit te shkrimit (qe u be rreth 800 viet para Krishtit), glua ka ken e folur pa mbaresat, kto mbaresa u shtun ne koen e shkrimit te glues, pra kur u shkru glua e plote per here te pare, rreth 800 viet para krishtit, kio pranoet edhe nga gjutaret ‘grek’.

Me gjithse eshte shume e pabesushme qe glua illire aq e rregullt, me foliet e sai ‘i=hy’,  ‘ri=ry’, me folien ndimese ‘eshte’ dhe me nyet baze te shkipes(illires) ‘k, t’,  -dhe ‘p(pu) = që‘(qe sot e perdor ‘greku’), pra me gjithe elementet baze te formimit te fialeve te thieshta,  te mos ket ken shkru ma pare ?.

Glutaret grek akoma nuk e thon apur qe greqishtia e lasht zbertheet me shqipen, pavarsisht se ata ne fakt e bein kte zberthim me shkipen, nuk e thon esht shqip, por thon esht greqishte e lasht. Profesori i njiohur i glues lasht greke ‘Babinioti’ ne ni emision qe quet ‘tet a tet = ball per ball/ tek per tek’, emisione qe epen pas ores nji te nates(per te mos i degjuar te gjith) i dha spiegim me shqipen fialve qe e pyeti dreitusia e emisionit ‘mesa(=brenda) = me – so = be – sho = to vlepo(=e sho, e shikoi)’ tha Babinioti;  -dhe ‘ekso(= jasht) = ek – sho = uk, nuk – sho = dhen to vlepo(=nuk e sho)’ tha Babinioti, pra e zbertheu me fial shqipe, por kur e pyeti dreitusia e emisionit se: nga e kan orgjinen kto fial ‘be-sho’ dhe ‘uk – sho’ ?,  -ai i tha se jan greqishte e lasht, pra nuk i tregoi se ato ishin fial te shqipes. 

Vazhdoim me disa shembui te tier:

Ballkan – [balli – k – an(= jan; hyn) = balli qe jan, ne ball qe hyn = balli(te paret) jan;  -se dikur illiret ishin te paret (ishin balli(apo ‘illi = ylli’ i te gjithve)]- Ballkani, gadishulli i Ballkanit.

Albani(shqiptar(illir); rrac e bardhe) = [alba – an – i(ish) = te bardh(alba) – hyn – ish;  -thon se ‘alba = i bardh’ vien nga romakia(latinishtia); -por ne se themi se romaket gjeten Alban ne Shqiperin e sotme, ne Angli, ne Kaspik, dhe gjith qytetet e Latios qe ndodheshin ne lartesit e maleve Alban rreth Romes se lashte(glua e te cilve(glua Latine) u be si glua baze e Romes se lashte dhe e gjithe popive Latin) kio do te thot se ky emen(emer) qe illir dhe qe pararomak, ose ka ken emer i nit edhe per illiret edhe per romaket(se i niti trung qen, gjith Europa qe e trungut illir(illin), por kish edhe futie te fenikasve qe mereshin shume me tregeti(qe mendoi se (j)an çifutet e sotem));  -ku vet fiala ‘alba(= i bardhe) = al(yll) – ba = i ba si yll; i ndriçem, i bardhe = illir(illin)’;  -ose: ‘alban = al(yll) – b – an(hyn)= yll – b – yn = i bardh; i ndritshem si ylli, rrace e bardhe, rrace illire = illir(illin)’].

Shenim:

Deri sa fiala ‘il, ill; al, all; el, ell; ol, oll = yll’ eshte fiale vetem e shkipes, foliet ‘i = hy’ dhe ‘ri = ry’ qe kan formu gjith fialorin glusor jan te shkipes, folia ‘este = eshte’ dhe nyet baze ‘k, t’ qe marin piese ne ndertimin e fialve jane te shkipes,atere nuk ka askush te dreit ta pretendoi emrin ‘illir=illin’ perveç se shkiptaret. Edhe te tieret ne Europe jan te gjithe te trungut illire, por baza e ktij trungu jan shkiptaret(illiret e Ballkanit). Grupime te ndryshme te kti fisi, duke ietu te ndare nga niri-tietri, krijun zhvillim te diferencum dhe shume fiale i krijun te ndryshme nga niri-tietri, por baza eshte e nit, baza ne krijimin e gjithe fialve te thieshta jan elementet e me siperme qe shkipia i ka edhe sot ne perdorim, dhe se fiala ‘illin=illir’ vien nga fiala qe shqiptaret e kan ne perdorim ‘illi = ylli’, dhe: illin = ill – in(hyn) = ne ‘yll – hyn’ = ylli, te paret jane; -se illinet(illiret) ishin ylli, ishin te paret e te gjithve/ -dhe: illir = rrac e bardhe(si ylli qe zbardh e ndriçon = illir = alban).

Mendoi se edhe parashtesat ne glun e sotme italiane si ‘il, la, le’ nuk jan nga arabishtia por nga fiala shkipe(illire) ‘il = ill = yll’, ne kuptimin ‘illir’, apo ‘yll = i pari, ylli i te gjithve’/ -apo ‘rrac e bardhe’.

Ellin(=grek) = ellin(= illin = illir) = por eshte me dialektin verior te fisit te Dorve(=gigenia), sigurse ‘gegeni, -thot veriu shkiptar = gegeri, -ne jug;   shqipni – shqiperi;  emni – emri;   i tyne = i tyre, -thot jugu; etj’;  -ku ‘ellin = ell(yll) – in = yll – hyn = hyn ne yll, i bardhe si ylli/ esht i pari(ylli i te gjithve) = illin, illir’.

Shenim: Them se duet te ket ni lidhie midis fialve ‘balli, ballkan; illi; ellin, illin; illir;  Dilli(dielli);  illos(=dilli, dielli, -shqip);  Pella(p – ell(yll; illios) – a) = emri i Egjiptit te lashte.

Pra: ‘balli = b – all(yll) – i(ish) = ylli (qe shkelqen) = balli’; – dhe: ‘ballkan = balli(apo: ylli) – k – an(jan; hyn) = balli(te paret; -se illiret e Ballkanit ishin te paret, ishin balli apo ylli i te gjitheve)‘;  -edhe sot ne e perdorim ne te niten menyre ‘ai eshte yll = eshte i pari i te gjithve; eshte ne ball(ne krye te te gjithve)’;  

Ellin(illin, illir) = [ell(ill=yll) – in(hyn) = ne ‘yll-hyn’ = illir = ill(yll) – ir(hyr); te cilat lidhen me fialen ‘ill = yll'(se greket e lasht ‘y’ i epnin kuptimin e ‘i’;  -kurse ‘y’ u shqiptu keshtu si e themi sot qe nga koa e Turqise)].

Pra ‘illi = ylli/ dilli; illios = ylli/dielli’, -pra: ‘(j)ane te paret = ylli(dilli, dielli, illosi)’; -se ne lashtesi ‘dielli’ qe perendia mbi gjith perendite = Apolloni = ap – oll(yll) – on(hyn) = ap(lart, mbi) – yll – hyn = ylli mbi gjith yllat;  -fiala shkipe ‘Dielli’ ashte ma e plote se fiala greke ‘illiosi’, se ‘Dielli = die + elli = ylli qe ban die(dit; drit)’;  -ylla ka plote, por ylli qe ban ‘die’ ashte vetem ni;  -’die = dit; drit’ eshte ne fialoret e greq. dhe romakes se lashte, nga duet te ket dal dhe ‘Dio = zot = Dielli’.

Si simbol i illirve ka qen shqipia me dy krena(ndoshta me par ka ken ‘illi(ylli)’, apo ‘dilli, illios = dielli’, ndai dhe macedonasit kishin si simbol ‘Diellin = Die-ellin’, me von me bashkimin e dy fiseve te mdhaia illire(Ionve ne jug) dhe Dorve(gigenia, -ne veri) u vendos shqipia me dy krena, qe simbolizon bashkimin e dy fiseve illire. Mendoi se fiala shkipe ‘Dielli’ eshte ma e plote se ajo e greqishtes ‘illios’, se ‘Dielli = die + elli = elli(ylli) qe ben ‘die=dit; drit’(ne greq. e lashte dhe ne glun e lasht romake ‘die = dit; drite’).

etj, etj, gjith greqishtia e lasht esht bashkim i fialve te thieshta illire ku u shtun dhe disa mbaresa, fenomen qe ndodhi kur u shkru glua e plot per her te pare, rreth 800 viet para Krishtit.

Ne lashtesi nuk kish shum rendesi zanoria, se pak a shum ato epnin te nitat kuptime, gje qe mund ta shikoim edhe te fiala ‘ip = hip’ e cila qe ‘emer’ dhe ‘folie’. Ku ‘ap = ip = ep = op = up = hip(folie)/ lart, mbi; teper, shume(emer)’; -ose ‘il, ill = yll’ e gjen ne forma te ndryshme ne fialorin romak ‘il, ill; al, all; el, ell; ol, oll = yll’;  -apo ‘kre = kri, kry, kre, kra; kro, kar(car)’.  Pra pavarsisht se qen me zanore te ndryshme, ato kishin te nitin kuptim, duke vertetu ate qe kemi thene, se zanoret te gjitha ishin me kuptim te nit, dhe se kuptimet baze te tyre ishin 3: (i = hy/ish, eshte; po/ jo), kto qen tre kuptimet baze per ç’do zanore me te cilat kan komuniku gjallesat qe ne gjenez(ne lindie, ne krii’m). Komunikimin nepermiet tinguive zanor e perdorin sot gjith kafshet ne det, tok dhe air. Se zanoret (j)an ato qe kan mundesin e depertimit dhe te komunikimit ne largesi;  -vet fiala ‘zanore = zan – or(hyr) – e = hyn, perçon zen ne largesi’.

Menyra e shprehies se tre kuptimeve baze (qe thame) me an te zanoreve, ka qen e dallushme nga menyra e thenies se tyre(e shpeit, e prer; e qet; e nervozuar, e gezuar, etj). Por me von, me rritien e nevoies per te rrit gamen e fialve, u be dal e ngadal dhe futia e bashketinglloreve duke i kombinu me zanoret. Sa me shum rritei nevoia per fial te reia, aq me shum shtoeshin bashketinglloret dhe kombinimi i tyre me zanoret.

Bashketinglloret vazhdimisht ishin si nye(nyje), dhe kur qen ne rrokie me ni zanore shprenin forma te ndryshme te folieve ‘in, ir; ri, rin’, pavaresisht se mund te qe ‘il, im, ig, ik, etj’, ato perseri kishin kuptimin e folieve qe thame. Kto folie u ndertun me te gjitha zanoret dhe bashketinglloret per te rrit diferencen midis fialeve, qe fialet te baen te dallushme nga nira-tietra.

Vazhdoim me disa kuptime fialesh te greq. lashte etj, qe zbertheen vetem me shqipen:

Glosa(greqisht, -shqip ‘glua’) – [g – los – a = q – los – a = qe los, qe lun, qe levis; -me greq. e sotme do qe: ‘pu – kunai – ine’, perputhia esht vetem me shqipen;

glua(gjuha ne shqipen e sotme, rilindasit tan e shkrunin ‘glua’) = [g – lu – a = q – lu(lun) – a; -pra tregon vetin e glus, qe lun, los, levis].

lingua(italisht) = [lin – gu – a = lun – qe – a].

linguish(ne anglisht) = [lin – gu – ish = lun – q – ish = lun, levis] = glua(= gjuha, -me deformimin qe i kan fut glutaret ‘tan’).

Venecia(=veneti) = [ne lashtesin greke quei ‘uenet = ui – en(hyn) – et = ui – hyn – esht = vend i hy ne ui, vend me shume lageshti’; -qe tregon se Venecia e lasht ka ken Illire; -shiko fialorin romak te grekut Stef. Kumanudhi, ribotim i 2005; -por romaket kan kthy shume raste nga ‘u’ greke ne ‘v’, si kemi kthyer ne gabimisht ‘Europe’ ne ‘Evrope’] = kraina dhe qyteti i Venecias(qe dikur ka ken e gjitha nen ui per shkak te derdhieve te vazhdushme te lumit Po dhe te vershimeve te vazhdushme qe baeshin nga alpet e Italis se veriut, se kraina e Venetit(Uenetit) nuk eshte ajo qe ka ken ne lashtesi, sot eshte e sigurume me miete te shumta bonifikuse qe e mbroin nga permbytiet;  -besoi ne ate zon dhe ne gryk derdhien e lumit Po duet te ket qymyr apo naft per shkak te prurieve te shumta te trungjeve nga alpet e Italise).

Romaket jan te fisit verior te Dorve(gigenia). Illiret qen futur edhe me pare ne gadishullin italik, si nga veriu i Italis edhe nga jugu(nepermiet detit), por ishte futia e dyte masive e fisit te Dorve nga ana veriore e Italis, aio qe krioi shtetin e fuqishem romak. Po te shikosh fialorin romak, ne te do vresh shume fiale shqipe(qe nuk i ka as vet italishtia e sotme, kurse ne shqip jan), dhe glua romake zbertheet e gjitha me shkipen, po keshtu mbaresat e fialve te glus lasht romake perputhen ma shum me shkipen se sa me vet italishten e sotme.

Hapiet illire dreit Europes jan ba edhe ma pare. Pa tieter ka pas disa her apie te tiera illire ne Europe qe nuk epen ne istorin e sotme, apia e pare qe gnifet(njifet) ne istori qe ajo e greqis se lashte(me 2 fiset illire ‘Doret dhe Ionet’), apia e dyte qe njifet ne istori qe aio e Alexandrit te Madh, apia e tret illire qe njifet ne istori qe ajo e romakve, por ka patur dhe apie te tiera illire ma pare qe nuk njifen ne istorin e sotme(me gjith ate hapia e pare e dy fiseve illire, e Dorve dhe e Ioneve, qe si hapie ne kuptimin e vertete te fiales, se qe hapie jo vetem ushtarake por edhe hapie me vend banime te shperngulur nga illiria per ne shume dreitime te Europes, Afrikes Veriut dhe Lindies se Mesme). Gjithe Europa eshte e trungut illir te Ballkanit, por ka edhe futie te Ebreve qe ne koen e Greqis se lashte nga brigjet e Lindies se Mesme dhe nga Afrika Veriore, ne ate koe queshin fenikas dhe tradita e fenikasve qe ne lashtesi ka ken qe mereshin me tregeti(sipas istoris se lasht greke). Me vone vendet e fenikasve ne brigjet e Lindies se Mesme dhe te Avrikes Veriore u kapen nga illiret e ballkanit dhe me von nga illiret me qender ne Rome.

Edhe fiala ‘Itali’ = vital – i(ish) = vital, jetsor, i gjall, i shkathet – ish; -por ajo nuk esht ‘Vitali’ por ‘Itali’; -pra esht shqip ‘Ita – l – i(hy) = ita(ieta) – l – hy’; -ose ‘ita(ieta) – al(=an=hyn) – ish = iet – hyn – ish = hyn iet, ben iet; i gjall; ietsor; dinamik’,  -romaket i kan shtu ‘v’ fialies shkipe ‘Ita = Ieta, Eta’; -kto kuptime jan mar nga fialori romak dhe nxierin kuptimin shqip te fiales ‘Itali’. Vet kraina e Latios(nga ku doli dhe glua Latine) ishte kraina me qytete te ndertume ne lartesi te maleve Albane rreth Romes se lashte, qytete te ndertume ne lartesi te ktyre maleve Alban per te qen te sigurt e te mbroitur ushtarakisht);  -glua Latine ishte glua e ktyre Albanve qe jetonin ne qytetet romake qe ishin te mbroitur ne lartesi te maleve Albane rreth Romes se lashte(shif fialorin ‘latino-ellinikon’ te ‘grekut’ Stef. Kumanudhi, ribotim i 2005, fialet ‘Latio, Latin, Latiali’)).

Dikush do thot qe illiret ben shum luftra me romaket. Po, illiret e fuqizuar ne Itali donin te shtrinin sundimin ne gjith piesen tieter te Illiris, gje qe s’mund te pranohei nga te tieret(me gjithse edhe luftuan por edhe bashkpunun). Ne Angli ne kohen e Mbretit Lir, dy motrat luftonin kundra nira-tietres me ushtri te rregullt, per te zen fronin e mbretit, kio nuk duet te çudis askend. Sot ne Shqiperi po vriten vllai me vllan per ni rrip toke apo per ni vi ui.

Edhe ‘nji’ esht e shkru gabim ne shqipen e sotme, dikur ka ken ‘ni = in = hyn = hyria, fillimi, nisia’; -sikurse jane edhe ne gjuet e tiera(ena, is, -greqisht;  -uno, -italisht;  -one, -anglisht;  -adin(at-in = asht – in(hyria), -në rusisht).

Shenim: Sllavet jane kryesisht dege lindore e fisit illir qe u largu qe ne 1100 para Krishtit(kur u be hapia masive illire) deri ne Siberi, ku u perzie me rracen Mongole te Siberise(me Maçuket e Mongolise qe ietonin ne Siberi). Po te shikosh gjith sllavet ne pergjithsi, jane me pak qime, hund shkurter e me mai perpiete, koke rrumbullaket, qe tregon orgjinen e tyre te perzier me Maçuket mongol te Siberise. Kio rrac illire e perzier rikthehet prap ne shek. e 6 pas Krishtit, pra rreth 1700 viet me vone.

Edhe ni fakt tieter, shpesh në sllavet(serbet) etj sllav do shikosh tek-tuk dhe sot qe ka lindie me pamie kreit mongole, gje që tregon orgjinen sllave te ardhies nga Siberia. Perse nuk lindin mongole edhe tek shqipetaret ?. Ky esht ni fakt i padiskutushem që nuk të le ma per me diskutu dhe që u ve piken të gjithave mbi orgjinen sllave, që jane ni perzierie e ksai dege lindore te fisit illir me fisin mongol të Maçukeve të Siberis dhe se jan te zbritur prej andej, dhe ndoshta ‘serb = siber(siberian)’. Ne fialoret e gluve te lashta greke e romake nuk ekziston fiala ‘serb’ qe tregon se ata nuk kan ken banor te Ballkanit, ekziston vetem ‘serv = servil; sherbetor, skllav’, qe ndoshta lidhet edhe me emertimin e serbve, se serbet kur erdhen nga Siberia dhe u strehun ktu nga illiret vendas, ishin pa prona, pronat qen te illirve vendas. Por dal e ngadal ata u dynden ktu gjithni e me shume sa arriten tu thon Dardanve(illirve vendas) ikni qe ktu se kio esht toka jon tani. Pra bamirsia e Dardanve u shfrytezua nga te ardhurit, si tek istoria e gjarpit te ngrir qe fshatari e futi ne gji per ta ngrohur dhe per ta shpetu, por pasi u ngro mir ai e kafshoi fshatarin qe e kish futur ne gji. Te niten gje dun te bain dhe greket e ardhur nga Turkia(kur beri ndiekiet Turkia ne 1923 dhe me pare) ne Shkiperin e jugut, ‘eshte toke greke, duam Vorio Epirin’ thone tani, kur shume greke nga Saranda qe kam patur rastin te njifem si me mbiemrat ‘-adhi; -idhi’ me kane then se jan me orgjine nga Turkia, bile me than se kishin kerku prei koesh te ndrronin mbiemrat per te mos u dukur si te ardhur nga Turkia.

Fakti qe ‘greket’ qe banoin ne jug te Shkiperise ishin pa prona, pa toka(Saliu i beri me toka qe e saksionoi ne ligj ne 1995 me ligjin 7501), tregon ate qe sarandiotet me thane mua(se jane te ardhur nga Turkia), dhe per kte duet tia dine per nder popullit vlla shkiptare te ni gjaku qe i priti ne gjirin e vete.

Natyrisht, serbet aty ku erdhen u perzien  e kryqezun edhe me illiret vendas te fisit te Dardanis;  -ashtu si dhe greket e ardhur ne Sarande qe jan perzi dhe kryqezu edhe me shkiptaret vendas.

Dardani – [dar(dor) – dan – i(ish) = dor – dan(dhan) – ish = popull dor dan(dhan), popull qe te ndimon, te ep doren; popull shpirt mir, shpirt gjer e xhentil; -por se kio shpirtgjeresi e shqiptarve duke i ndimu te tjeret, me von ka siell demtimin e vet shqiptarve, sikurse me serbet, qe i ndimun e i strehun aty si te pa stre qe erdhen nga Siberia, serbi tani u zgjerua dhe thot ik ti tashti nga shpia e nga vendi i jot se kjo tok tash asht e imia; -si po ndoth edhe me ‘greket’ qe erdhen nga Turqia ne Shkiperin e jugut qe thon ‘duam Vorio Epirin’] = fisi verior i Illiris(Illinis), pra fisi i Dorve(gigeni = gi-geni = gi(tok) + geni(lind) = lind ne kte tok, vendas, autokton), kuptim qe epet nga greqishtia e lashte dhe verteton se Doret(gigenia) jan autokton ne ato troje, ne kundershtim me theniet e ‘grekve’ te sotem qe akoma nuk din kush jan vete, dhe na thon neve se gjoja kemi ardhur nga Kaspiku; -me gjuhen(glune) e jugut shqiptar esht ‘gegeri = gigeni, gegeni, -thot veriu shqiptar’.Interpretimi i prof. Çabeit se ‘dardan = dardh – han’ esht i gabum.

Kosov – [kose – o – v = kose – o(esht) – v = ve kose, mban kose], tradita e kosovarve ka ken qe mbanin kose ne bres, kurse jugu i Shqiperise mbante spata te vogla ne bres. Teoria serbe se Kosova ishte vendi i zogjve te zi, esht vetem ni prrall serbe, se zogj te zi ka ne ç‘do vend te botes, por njeres qe mbanin kosa ne bres kish vetem ne Kosov.

Sa per dieni, vet jam nga jugu(Toskeria), por emri ‘tosk’ nga italishtia e vieter esht ‘tosco = i hidhur; helm shum i fort’, pra e kunderta e e kuptimit te fisit verior ‘dore; dor-dan = dor-dhan’. Pra ‘tosk = i hidhur/ i keq; koprac, etj’, pra esht emertim i kundert me ate ‘dor’ dhe ‘dardan = dor – dhan’ qe kish fisi verior i illiris.

Vazhdoim me element te tier te gjuhes(glues).

Greqishtia e sotme nuk ka elementet perberse te fialve te greq. se lashte, kta element perberes jane vetem te gjuhes shqipe;

-greq. e sotme nuk ka nyiet(niet) ’k, g, c, ç = q’(por ka ‘pu’);

-nuk ka ’t, te’(por ka ’na’);

-nuk ka ‘pi; ma; fa = bë, ba’(por ka ’kano’);

-nuk ka ’l, le; leshoi’(por ka ’afino’);

-nuk ka folien ndimese ‘a, ash, asht, esht, isht’, etj forma te ksai folie me te tiera zanore(por ka ’ine’);

-nuk ka foliet ‘i = hy’; dhe ‘ri = ry’(bor ka ’bi(ku edhe kio eshte e shkipes: bi, biu)’, etj, etj, elemente baze qe formoin fialet e greq. se lashte dhe qe ekzistoin sot vetem ne gluen shqipe dhe qe fakton se kush jane greket e lashte orgjinale.

-nuk ka ‘ek = hek’, ‘ap = hap; jap; lart’, etj elemente fial formuse te greqishtes se lashte, te cilat i perkasin vetem shqipes dhe qe tregon se kush jane greket e lashte te vertete.

Fiale te tiera:

Etnikos(= kombetar, i kombit) – [etni – k – os = komb(i kombit) – q – esht; -me greq. e sotme do qe ‘etni – pu – ine’, -perputhia eshte vetem me shqipen].

ku ‘etni = et – ni(nji) = esht – nji = nji rrac; komb’; -me greq. e sotme ‘ine – ena’, -perputhia esht vetem me shqipen; -ose : ‘et(eter) – ni(nji) = kan et(at) te ni rrace’.

Epidemia(= semundie infektuse qe i kap te gjith) = [1- epi(= ipi, hipi; mbi; teper, shume) – dem – i(hy) – a = mbi – dem – hy – esht = hyn(ben) mbi – dem;  -me greq. e sotme do qe: ‘pano – xalazma – beni – ine’, -perputhia esht vetem me shqipen; -ose: 2- epi(ipi, mbi) – d -e(hy) – mi – a = epi(ipi, mbi; shume) – t – hy – be – a = shum hyn(perapet)’, -me greq. e sotme do qe: ‘pano – na – beni – kani – ine’, -perputhia esht vetem me shqipen.

Utopia(= qe nuk te baet, e parealizushme) = [u(uk, nuk, jo) – to – pi – a = uk – te – be – a = qe u(uk) baet.(dihet se ‘ë’ dhe ‘b’ ne lashtesin ‘illine = illire’ nuk kish); -me greq. e sotme do qe ‘dhen – na – gjini – ine’, -perputhia si kudo esht vetem me shqipen].

Energia(= energji’a) = [en(hyn) – ergi(= pune) – a = hyn(= ben) – pune – a; -me greq. e sotme do qe: ‘beni – ergi – ine’, -veç ‘ergi’ qe ne dialektin Dorik qe ‘pono = pune; bene(qe ben, qe prodhon)’, -te tierat jan shqipe si e sotmia].

Se illinet(= illiret) kishin dy fise (Ionet dhe Doret(= gigeni)), dhe natyrisht qe kish edhe ndryshime dialektore. Sot me gjith kto shkolla, komunikim, telekomunikim e komunikacion dhe perseri ekzistoin dialektet, po atere kur nuk qen kto a s’ishin ma te shumta dialektet ?.

Iperbole(= e zmadhuar tei mase) = [iper(= ip, hip, mbi; teper) – b – o(hy) – le = teper – b – hy – le; -me greq. e sotme do qe: ‘iper – kani – bi – afini’, -perputhia si kudo esht vetem me shqipen].

Antidoto(= e kundert me diçka) = [anti – d – o(hy) – t – o = anti – t – hy – t – o(= a, asht) = hyn anti, hyn kunder;  -ose: ‘anti-dhoto(dhenie)’].

Labirinto(= vend me shum hyrie e dalie; i ngatrruar, enigmatik) = [la – be – rin – t – o = la – be – ryn – t – o(a, asht); -me greq. e sotme do qe ‘afini – kani – bi – na – ine’, -si kudo perputhia eshte vetem me shqipen. Mund te et dhe ‘lapirinto = l – ap(shum, mbi) – rin – t – o’].

Aromatiko(= aromatik(a), gje apo bim me arom) = [aroma – t – i(hy) – k – o; -me greq. e sotme do qe: ‘aroma-na-beni – pu – ine’; -si kudo perputhia esht vetem me shqipen].

Ku ‘aroma = [ar(er) – o – ma = er – o – ma(ba; mba)’; -me greq. e sotme do qe ‘anemo – ine – krata(kani)’; -si kudo perputhia eshte vetem me shqipen].

Profet(= para fot(thot) gjerat) = [pro – fet – o = para – fot(thot) – o; -me greq. e sotme do qe ‘prin-pi-ine’, -si kudo perputhia esht vetem me shqipen; -‘fot(=thot)’ esht e gegerishtes].

Enigma(= e fshet, e pa zbulushme) = [eni – g – ma = eni(hyn) – q – ba = hyn; e fshet, e mbulu; -me greq. e sotme do qe ‘beni – pu – kani’, -si kudo perputhia esht vetem me shqipen].

Krono, kronos(= koa) = [1- k – ron – os = q – ryn – eshte = ryn, shkon, kalon = koa;  -2- mund te et dhe ‘ko – ryn – eshte = periudhe e gjat koe’;  -kurse ‘ko, koa’ ka kuptimin e me siperm ‘1’(k – o(hy) – a = q – hy – a = hyn, shkon, kalon)].

Natyrisht ka pas edhe dialekte me disa ndryshime fialesh te fisit Ionik ndai atij Dorik te Illirise(=greqis se lashte).

Folie tieter qe esht fial formuse qe ne lashtesi, esht folia e shkipes ‘ri = ry’; -por kte folie te shqipes e sho se esht zhdukur nga fialori i sotem i shkipes???!!!; -kio folie ‘ri = ry’ esht ni nga foliet baze te kri’imit te fialve te greq. se lashte dhe qe aktualisht esht ne perdorim te perditshem ne gjithe Shqiperine, dhe esht simotra e folies tieter ‘i = hy’; -perse esht zhdukur nga fialori qe kan ber gjutaret dhe ‘akademiket tan’, kur ajo esht ne perdorim te perditshem dhe ne ni menyr krei normale ???!!!. ‘OOO po s’esht nevoia’ me than te instituti i gjuhes dhe gjutaret tan te fakultetit e te Akademis(S. Mansaku dhe R. Memushaj, etj), ‘deri sa esht folia hyi, skemi pse ta vem edhe ryi’, -me than. Shume e çudiçme kur i degjon kto fial nga profesoret dhe nga ‘Akademiket tan’ ???!!!. Sipas tyre ne duhet ti zhdukim gjith fialet sinonime dhe te lem vetem nga ni fial per çdo emertim ???!!!.

Ne ni emision angles per Drakolen e Rumanis (dy ore emision ne Tv grek, ne 2010), (j)epte harten e Rumanis te koes se Drakoles dhe e tregonte Rumanin te ndar ne dy zona te mdha (Vllakhia, -ne jug te Rumanis) dhe (Trans Allbania) ne piesen veriore te Rumanis. Por nuk e di kush ka arritur ta bei tani kete ndryshim, nga ‘Trans Allbania’ ta kthein ne ‘Transilvenia’, te pakten ta shkruin ne rregull te ndare ‘trans – illvania’ ???!!!. Ka qarqe ne Europe qe meren me ndryshime dhe kamuflime te istorise. Perse ne shqip tani shkruet ‘Transilvania’, kur ajo ka ken ‘Trans-Allbania’, apo: ‘Trans – Illvania’, me e dreit do qe ‘Trans – Illvania’, ku me greq. e lasht ‘illvania = Allbania’ ???!!!, -perse behen kto kamuflime te istoris dhe perse nuk thuet kio nga istorianet e glutaret tane, perse mbaet ne eshtie, por e shikoim ne emision televiziv ne Greqi ???!!!. Nuk esht e rastit qe shqiptaria Dora Distria ka qen udhehekse e Rumanis. Nuk esht e rastit qe emni i kryeqytetit te Rumanise te et shqip ‘Bukuresht = bukur – esht = i bukur esht, vend i bukur’. Nuk esht e rastit qe shum patriot shqiptar dolen nga Rumania. Nuk esht e rastit qe Hymni i Flamurit shqiptar i ka rrenjet ne Rumani. Por kush meret me kto kamuflime te istoris ???!!!, -ka ardh koa qe ne shqiptaret te kuptoim mir kush (j)emi, dhe ti hedhim syve Europes balten qe esht munduar te na hedhi neve.

Pra greket e lasht (Illinet=Illiret) kan pas dy fise(Ionet dhe Doret), dhe kto dy fise te mdhei edhe sot i kane pikerisht shqiptaret.  Pra greket e lashte jan shqiptaret, por deri tani historia esht shtremberu dhe esht mbaitur e fshete nga shovinistet fqi dhe nga te korruptuarit(te blere nga agjentura e vendeve fqine) qe dreitoin shtetin dhe institucionet gjusore dhe te istoris kombtare shqiptare.

Edhe ni here:

Greket e than vet ne Tv Skai se kush jane.

Ata e thane se Greqia u çlirua nga Arvanitet dhe se shumica e Greqis fliste shqip, por me imponim te Europes dhe te princit gjerman te Bavarise qe u caktua te dreitoi Greqin e pas lufte me Turqin(Ludoviku, se i biri ‘Otto’ atere qe 17 vieç), nga qe ‘greket’ s’mereshin vesh ndermiet tyre, ashtu si ndodhi ne Shqiperi me princin Vid dhe me Ferdinantin ne Jugosllave. Duke pas deshiren per te ringjallur Greqin e lashte, ata nxoren nga kishat gjuhen e greqishtes se lashte dhe ja vun si kusht popullit ta mesonte per te ringjallur Greqin e lasht.  Por megjithate ne mbarim te luftes se dyt botrore shumica e Greqise, Ishuit dhe e vet Athines fliste shqip (sipas vet vikipedhias greke dhe Tv. SKAI), me gjith ardhiet e shumta nga Turqia(me 1923-1924 u ndoqen nga Turqia 1,5 milion ‘grek’ qe zinin 54% te popullsis greke te atershme dhe duke ndiekur nikohesisht myslimanet shqip foles per Turqi e me vone per ne Shqiperi).

Pra lufta ne ‘Greqi’ pas ndiekies turqve kish me teper karakter fetar duke kunderven shqiptaret ortodoks kunder shqiptareve musliman, e nxitur kio edhe nga dreitusit Europian te asai koe.

Po te shikoni edhe flamuri grek ka si simbol kryqin, por paradoksi esht se vet kisha ‘greke’ ka si simbol te vetin (qe e mban brenda kishes) shqipen Illire me dy krena.

Me gjithate (thuet ne vikipedhian greke dhe nga Tv grek Skai) ne mbarim te luftes 2 botrore ne shumicen e ‘Greqis’ dhe vete Athines flitei shqip, duke menduar se flisnin greqishten e lashte,(ne fakt qe greqishte e lashte e formes me fial te ndara, e formes se para shkrimit te gjues ne greqin e lashte, se glua ne greqin e lashte u shkrua me bashkime fialesh te thieshta illire ku u shtuan dhe disa mbaresa).

Ne vazhdim te politikes per kthim ne gjuhen e greq. se lashte u vu edhe qeveria ‘greke’ e pas luftes, gje qe dal nga dal arriten ta kthein ne greqisht folse shumicen e popullates Arvanite.

Greqishtia e sotme(greqishtia moderrne) eshte ni perzierie e greqishtes lashte me glun romake te te nitit trung te afert illir.

Po ç’ishte kio greqishtia e lashte ?

Greqishtia e lashte s’qe gje tieter, veç se shqipe(= illirishte) qe u be me bashkime te fialve ku u shtun dhe disa mbaresa (a,e,i; as, es, is: ast, est, ist; k-is; k-t-is(=q-t-ish), etj), fenomen qe ndodhi ne kohen e shkrimit te gjuhes(rreth 800 viet para krishtit) ne kohen kur u shkru gjuha e plote per her te par ne greqin e lashte(illini=illiri), ku ni fiali e ter u permbloth me ni fiale te vetme, si:

Nekros(i vdekur) = [nek – ro – os = nuk – rro(ry, levis) – esht;  -me greq. e sotme do qe: ‘dhen – zi – ine’].

Akropoli(=Akropoli, qendra e shenjte e Athines se lashte qe ndodhet siper kodres) = [a – kre – poli = a – kre – i polit(qytetit);  -me grqishten e sotme eshte ‘ine – kephalo – poli’;  -kephali, nga: ‘kepha(=kepa, kapa; koka/ qepa)’].

Dramatopios(ai qe ben drama per teater) = [drama – to – pi – os = drama – te – be – esht;  -me greq. e sotme do qe ‘drama – na – kani – ine’,  -perputhia ne zberthim per gjith fialet e greqishtes se lashte esht vetem me shqipen dhe aspak me greqishten e sotme].

Une kam dashur te gjei sikur edhe ni fial te vetme te thiesht qe te ndertoet me greqishten e sotme, por s’ishte e mundur, te gjitha dalin me shqipen.

Kio gjuhe(= glu), ne pergjithsi u mesua ne qytetet e lashta greke dhe u pervetsua mir pergjithsisht nga te shkolluarit e atershem ne qytetet e lashta greke(elline=illire). Ai qe e pervetsoi mir, ai e trasmetoi edhe te pasardhesit dhe e trashgoi deri ne ditet tona. Pra jan popullsia illire e asai kohe qe pervetsoi kte gjuhe te formulu me bashkime te fialve shqipe(= illire). Kio gje me teper u be me ndikim te popullsis illire Dore(= gegenia) e zbritur nga veriu i Illirise, ku edhe vet emri ‘ellin = illin = illir’ u vu prei dorve, dhe ‘ellin’ esht e dialektit gegnis. Ata kryesisht perdoin ‘i,in’ dhe jugu perdor ‘i,ir’, psh: ‘gegeni, -ne veri = gegeri, -ne jug’. Por aktiviteti dhe shkollat e shtetit te lashte grek u nderpren me pushtimet romake(edhe kta te fisit Ilir qen), pastai pushtimet sllave e turke. Keshtu qe, ai qe e mesoi mir ne fillim dhe e trashgoi, ata e ruiten deri ne ditet tona(dhe u vetquiten ‘grek’). Pra esht e nita rrace illire. Pra greket e lashte te vertete jan shqiptaret dhe se greqishtia zbertheet vetem me shqipen e aspak me greqishten e sotme. E verteta duhet te dal ne shesh, shikoni dhe hisorin e lashte greke te vitit par likio faqe 77-78 botim i 2007-2008 se ç’thon istorianet e lashte greke Irodoti e Thuqidhidhi, ku thuhet se emri ‘ellin, illin = illir’ u vu nga Doret(= gegenia) qe kishin zbrit ne Peloponez ne shek 12-9 para krishtit. Shkurt greket e lasht jan shqiptar(= ellin = illin = illir), por eshte me dialektin e fisit te Dorve(= gigeni).

Por fai per kte te vertete esht i istorianeve dhe i gjutareve te dy palve(‘grekve’ dhe shqiptarve), qe nuk kan then kte te vertet istorike deri me sot. Mendoi se tanet e kan be edhe nga budallalleku, edhe se ni pies e mir qe kan dreitu kto institucione kan qen te shitur te agjenturat e huaia dhe kan punu per mbulimin e ksai te vertete e per te na nxier te ardhur offsaid ketu nga Kaspiku.

‘Greket’ nuk kan fare arsye pse te veçohen nga shqiptaret: ne se shqiptaret kan ni far ndarie ‘veri – jug = gigeni – toskeni = Doret – Ionet’;  -’greket’ jan ni perzierie e te dy ktyne fiseve qe u be ne 1200 – 900 para krishtit, dhe emni ‘ellin = illin = illir’ u vu prei Dorve te zbritur ne Peloponez, dhe se qen Doret(gegenia) ata qe bashkun gjith ‘greqin’ me emnin ‘ellin = illin’, dhe se ishin Doret(gegnia) e zbritur ne Pelopones ata qe i dhan edhe tonin gjues(glus) se lashte greke.

Shenim: Ne lashtesi emri i Egjiptit ka ken ‘Pella = vend me diell(auto)’;  -apo: pella = p – ell(yll; illios = diell) – a = ellin, illir’; -se illiret kishin koe qe kishin shku ne Egjipt;   -’Pella = Egjipt’ eshte ne fialorin latinisht-greqisht(autori grek Stef. Kumanithi, ribotim i 2005);  -ndoshta nga ka dal edhe fiala ‘pellasgi’, se fisi jugor Illir (i Ionikve) kish shku ne Egjipt para 1200 se para Krishtit dhe ne 1100-900 para Krishtit ri dolen perseri ne Lindien e Mesme te dy fiset Illire(Illine)(Doret dhe Jonet);  -edhe sot, kraina ne te mait te lumit Nile(ne anen e shkretetires) quet kraina ‘Toska’;  -ni pies nga kta Illir te fisit Ionik qe kishin ikur qe me pare, u rikthyn me von perseri ne ‘Pelloponez’ me Danain ne krye. Kio duet te et edhe arsyia e emrit ‘Pellopones = Pello(= egjiptian) – p – on(hyn) – es = Egjiptian – b – hyn – eshte’;  -si dhe orgjin e emrit ‘pellasgi = pella(Egjipt) – as – g – i(hy) = Egjipt – asht – q – hy’;  -por kta egjiptian qen illiret qe kishin shku me pare ne Egjipt dhe u rikthyn ne Greqi(Illiri) me Danain, (para zbrities Dorike nga veriu illir ne Joni).  Bile kta te kthyer nga Egipti, kerkonin per soin e tyre ne Athin, se u kishin then te paret qe ishin me orgjin nga Athina e Illiris.

 

A se kini ven re se kudo qe ka shqiptar ka edhe ‘grek’ ?.

Georgi ne Kaspik dhe Albani po ne Kaspik(illiret u hapen ne Lindien e Mesme dhe ne Europ qe ne 1100 para krishtit, rreth 1000 viet para romakve, kio eshte edhe arsia qe Alexsandri i Math dhe me von romaket gjeten Albani pran likenit Kaspik).

Shqiptar ne perendim te Turqis, po keshtu edhe ‘grek’ ne perendim te Turqis, po kio perzierie eshte ne Greqi, ne Shqiperi, ne Italin e jugut e kudo. Se jan dy fiset Ilire(Doret=geget, e zbritur nga veriu dhe Jonet e jugut), bashkim qe u be ne shek. e 12-9 para krishtit sipas Irodotit e Thukidhidhit(historia greke e vitit par Likio, botim i 2007-2008, faqe 77-78). Dhe se ‘greket’ jan popullsia e qyteteve te atershme(Dor dhe Ion), ku mesohei kio glu e formulu me bashkime te fialve te shqipes(= illirishtes), ku pothuai ni fiali e tere eshte e permbledh ne ni fiale te vetme dhe duket sikur eshte glue tieter, por po ta ndash fialen ne fialza te vogla shkipe(illire) duket qe eshte shkipe, si:

Nekros(=i vdekur) = [nek – ro(rro) – os = nuk – ro(ry, levis) – eshte].

Akropoli(=Akropoli, qendra e shenjte e Athines se lashte qe ndodhet siper kodres) = [a – kre – poli = a – kre – i polit(qytetit)].

Dramatopios(ai qe ben drama per teater) = [drama – to – pi – os = drama – t – be – eshte; (greqisht: drama – na – kani – ine, -perputhia eshte vetem me shkipen, ashtu si gjithe fialet e greqishtes se lashte)].

Emri ‘grek’ u vu von nga romaket, me par qe ‘ellin = illin; illir’, dhe akoma me par qen qytete-shtet  te Ilirise (Athina, Teba(Thiva), etj).   

Pra greket e lasht (Illinet=Illiret) kan pas dy fise(Ionet dhe Doret), dhe kto dy fise te mdhei edhe sot i kane pikerisht shqiptaret.  Pra greket e lashte jan shqiptaret, por deri tani historia eshte shtremberuar dhe eshte mbaitur e fshete nga shovinistet fqi dhe nga te korruptuarit(te blere nga agjentura e vendeve fqine) qe dreitoin shtetin dhe institucionet gjusore dhe te istoris kombtare shqiptare.

U çudita, ne Nentor te 2012 bem ni vizit ne muzeumin ton arkeologjik ne Tirane(te universiteti, pran QSU, te sheshi Nen Tereza) bashke me disa studius amator te Allbanologjis. Spikeria na çoi te ni harte e lashtesise dhe ne harte qe Illiria(Lezha e Shkodra) ???!!!.

Kam pare harte te Illiris edhe ne Greqi(jugosllavia dhe ni pies e veriut shqiptar), por harte te Illirise (te ber nga vet shqiptaret) vetem me Lezhen e Shkodren, une vetem ne muzeumin arkeologjik te Shqiperis kam par ???!!!;  -kush i ben kto harta dhe i ve pa asni frik ne mes te muzeumit ton kombetar ???!!!. Nuk e kuptoi se i kuit esht ky shtet dhe nga kush komandoet ky shtet???!!!. Ja bera kte vreitie spikeres, ‘ohu, paske shum llafe ti’, -me tha…???!!!, etj, etj qe tregoin se instiucionet dreituse te Akademis, gjues, arkeologjis dhe i gjith shteti shqiptar nuk komandoet nga shqiptaret por nga agjenturat fqinje.

Shenim: Ne muzeumin Amerikan qe u ndertu para 200 vietesh, esht dorzu ni harte e vieter e Ballkanit ku tregoet nga Austria deri ne Krete ‘I LL I R I A’.

Ne harten e muzeumit ton kombetar, Epiri qe nga Preveza deri ne Durres(por ka ken grek na tha spikeria);  -Makedonia nga bregdeti i Lezhes deri siper Durrsit dhe perfundonte ne Turqi;  -i bei perseri ni pyetie: ‘sipas mendimit tuai shkencor, ç’popull ka pas Epiri dhe Makedonia’,  -’ohu’ me tha ‘mos pyet per kto, se jan probleme te nxeta, ne kemi pranuar qe Makedonia esht greke’ -me tha;  -’dhe Makedonia vinte deri ne bregdetin ton, midis Durrsit e Lezhes’ -i thash;  -’ohu’ me tha perseri. 

Me tei spikeria na tregoi ca zbulime arkeologjike ne Apollonin e lashte dhe tha gjith qef se ato qene ndertime ‘elline = greke’,  ‘mir i thash, por ç’popull qen kta ellinet sipas mendimit tuai shkencor ? ‘,   -’ohu’ me tha ‘popui te ardhur nga deti thon’;  -i thashe: dy istorianet e lashte greke Irodoti e Thukidhidhi thon se ‘ellinet = illinet, illiret’ qen ni bashkim i dy fiseve ‘Ioneve, qe ishin ne jug’ dhe ‘Doreve = gigenia’, qe zbriten nga veriu i Ionise ne 1200 – 900 para Krishtit, dhe se e gjith greqishtia e lashte zbertheet vetem me shqipen’, -’ohu’ me tha perseri.

 

Degjova ne ni debat televiziv, se kur vinin te huai per te vizituar Apollonin edhe qendra te tiera arkeologjike, spikeri qe u fliste turisteve ishte grek, shoqerusi shqiptar kishte urdher nga ‘tanet’ qe te largoei qe aty kur flisnin e spiegonin spikerat e ardhur nga greqia(te cilet u spiegonin turisteve se ato qen toka greke e serbe) ???!!!,  -vetem ni budalla nuk do kuptonte se kush po na qeverris.

Popull shqiptar, zgjou dhe çou e zhduke kte agjenture te rrezikeshme antishqiptare, mer ne dore vete fatin tend, mos leio te grabisi e te sundoi agjentura e vendeve fqine shoviniste.

 

Shqiptaret qe te dalin nga ky llum, duet pa tieter te marin vet ne dor fatet e veta, te ven ne dreitim te shtetit dhe te ktyre institucioneve te rinj patriot e me die. 

Qellimi i ktyre dreitusve te kapur nga agjenturat e huaia, esht shkatrrimi i plot ekonomik, kulturor, shpirteror e kombetar i popullit shqiptare, per te mbulu ni te vertet te madhe istorike, se shqiptaret jan illiret, se shqiptaret jan greket e lashte te vertete(illinet); -duke i denigru shkiptaret me 1000 forma, duke ua ba ieten te pa durushme ne vendin e tyre, qe ti detyroin sa me shume te len Atedheun e tyre e te shkoin ne vend te hui, dhe ata(greket e serbet) te realizoin qellimin e tyre per zhdukien e Shqiperise nga harta. Plan qe dun ta realizoine me ane te agjenturave te tyre qe kan ven ne dreitim te shtetit dhe te institucioneve shkiptare dhe deri tani Shqiperia po komandoet prei tyre.

Ata beine qe ne Shqiperi te ecin punet me bythe, qe Shqiperia te ngelet delia e zeze e Ballkanit, dhe ne vend qe Europa te ndimoi per bashkimin e gjithe troieve shkiptare, mundesisht te arrij deri aty sa te thote ‘ta shkrijm fare kte shtet’. Prandai shkipetar, mos e lini fatin e Atdheut ne duar te agjentures se shovinisteve fqinje(‘grek’ dhe serb), se do na shkaterroin ma teper se na kane shkaterruar. Merni ne dore vete fatet e Atedheut, zgjidhni ni qeverri patriote dhe ne krye te institucioneve kryesore vini njeres te ri patriote dhe me die.

”Greqia” per 15 viet rresht, ka pagu me pag te rregullt muiore çdo gjift, çoban, minoritar jo shqiptar qe banon ne Shqiperi, per te mar prei tyre votat dhe per te thene se jan shum ‘grek’ ne Shqiperi. Serbet kan fond te posaçem te caktum per problemet me Shkiperin. Te dy palet, her afrohen me laika, her me kercenime e presione, dhe te dy palet punoin pa nderprerie me agjenturen e tyre. (mir serbet qe jan rrac e larget e pezier me mongolet e Siberis, po greket qe jan e nita rrace me ne(do thuash dhe ‘greket’ u perzien me te ardhurit nga Lindia e Mesme etj ?)). 

Mendoni se Greqia e Serbia nuk ka investu ne kto institucione te rendesishme te Akademis, gjues, istoris, arkeologjis dhe me agjenturen e tyre qe e kan fut ne shtetin shqiptar ???!!!,  -vetem gjiftet e çobanet kan paguar me pag te rregullt muiore per 15 viet rresht ?, -mereni vet me mend se sa kan investuar ne sektoret e gjuhes, arkeologjis dhe akadamis ne Shqiperi, si dhe ne dreitusit e shtetit shkiptar, i kan bler me flori ???!!!.

Qeveritaret tan te gjithve u leshoin nga ni kock ne dem te Shqiperis, vetem e vetem te mbain pushtetin me çdo kusht.

Folia ‘Hy = i’ ‘(qe ka ken folia baze ne kriimin e glues qe ne lashtesin illire).

(shikoni dhe deformimet e bera ndai folies ‘hyj = i’ ‘ me shkrimin e ri te shkipes).

 

Menira:                    Defto’re

 

Koha E tashme         E pa kry’er     E kry’ e thieshte

                        

       si do qe ne      si do qe ne        si do qe ne

  sot – greq.lashte  sot – gr.lashte    sot – gr.e lashte

   hyj     -i’          hyja   -i’-a        hyra   -ir-a

   hyn    -in          hyje   -i’-e        hyre   -ir-e 

   hyn    -in          hynte  -in-te      hyri    -ir-i

   hyjmë –im          hynim  -i’n-im     hymë  -i’-m

   hyni   -i’ni          hynit  -i’n-it       hytë   -i’-t

   hyjnë  -i’n          hynin  -i’n-in      hynë   -in

 

 

 

Menirat: Lidho’re(koha e tashme):  Urdhero’re(e tashme)

           të hyj     -t-i’                      hy  -i

           të hysh   -t-is(hysh)               hyr -ir

           të hyjë    -t-i’

           të hyjmë  -t-i’-m

           të hyni    -t-i’ni                    hyni -i’ni

           të hyjnë   -t-in

 

Siç e shikoni  format baze (j)ane ato te nenvizuarat: i’, in, ini, ir, ish(hysh), por kto kan ken te ndertu’ me te gjitha zanoret(i, a, e, o, u), sikurse: (a’, an, ar, ash) etj.

Format e nenvizu’me (j)an ato qe une i gjei edhe ne ndertimin e fialve te greq. se lashte(ne illini=illiri), me ni fial e gjei ne gjith format e me siperme, por kio folie eshte e shqipes dhe jo e greqishtes.

Me larte nuk eshte dhene forma ‘paskaiore’ e gegerishtes(e cila ne gjithe menirat dhe kohet eshte ‘me – i(hy) = be – i(hy)’).

 

Folie tieter qe esht fial formuse qe ne lashtesi, esht folia e shkipes ‘ri = ry’; -por kte folie te shqipes e sho se esht zhdukur nga fialori i sotem i shkipes???!!!;  -kio folie ‘ri = ry’ esht ni nga foliet baze te kri’imit te fialve te greq. se lashte dhe qe aktualisht esht ne perdorim te perditshem ne gjithe Shqiperine, dhe esht simotra e folies tieter ‘hy; hyj = i’ ‘; -perse esht zhdukur nga fialori qe kan ber gjutaret dhe ‘akademiket tan’, kur ajo esht ne perdorim te perditshem dhe ne ni menyr krei normale ???!!!. ‘OOO po s’esht nevoia’ me than te instituti i gjuhes dhe gjutaret tan te fakultetit e te Akademis(S. Mansaku dhe R. Memushaj), ‘deri sa esht folia hyi, skemi pse ta vem edhe ryi‘, -me than. Shume e çudiçme kur i degjon kto fial nga profesoret dhe nga ‘Akademiket tan’???!!!. Sipas tyre ne duhet ti zhdukim gjith fialet sinonime dhe te lem vetem nga ni fial per çdo emertim ???!!!.

 

 Po (j)apim me poshte zgjedhimin e folies ‘ry = ri’ ‘ ne format si do zgjedhoei sot, ne menirat baze (Defto’re, Lidho’re e Urdhero’re) siç kemi dhene me larte folien ‘hyj’, dhe ne format si e kam gjet une ne ndertimin e fialeve te greq. se lashte. Kte folie e kan ek fare glutaret tan nga fialori, kur ate e perdor akoma i gjith populli shqiptar???!!!.

 

 

 

 

   Folia:      Ry(ri’)

 

Menira:            Defto’re

 

Koha:  E tashme     E pa kry’      E kry e thieshte    

 

sot   -si qe ne      sot  -si qe ne   sot -si do qe ne

      greq. e lashte      gr. e lashte      gr. e lashte

 

ryj      –ri         ryja   -ri-a     ryra   –rir-a

ryn     –rin        ryje   -ri-e     ryre   -rir-e

ryn     -rin        rynte  -rin-te   ryri   -rir-i

ryjmë  -ri-m       rynim -rin-im   rymë  -ri-m

ryni    –ri’ni       rynit  -rin-it    rytë   -ri-t

ryjnë   –ri’ne      rynin  -rin-in   rynë   -rin

 

Shikoni dhe deformimet e bera nga gjutaret tane.

 

Menirat: Lidho’re(koha e tashme); Urdhero’re(k.e tashme)

 

 sot      -si qe ne greq. e lashte  sot  -greq. e lashte

 

të   ryj     -t-ri                  ryr    -rir

të   rysh   -t-ris(rysh)           ry     -ri

të   ryj     -t-ri

të   ryjmë  -t-ri-me

të   ryni    -t-rini                ryni   -ri’ni

të   ryjnë   -t-rine

 

Format qe kio folie gjendet ne ndertimin e fialeve te greq. se lashte, eshte e nit me format e menirave defto’re, lidhore dhe urdhero’re qe une kam nenvizu’ me siper(ri, rin, rini, rine, rir, rish) te ndertu’ kto me gjithe zanoret sikurse: ‘ra, ran, rani, rane, rar, rash(rysh)’ etj, dhe (j)an forma te ngjashme me ato te folies simoter ‘hy = i’, dmth se gjendet ne gjithe format e me siperme. Kio folie se bashku me ‘hyi; hy = i’ jan te gjues shqipe dhe (j)an foliet kyçe ne ndertimin e fialorit gjusor europian, se greket e lashte jan dy fiset Illire (Ionet e jugut qe u perzien ne 1200-900 me Doret(gegnia) e veriut). Kte e verteon edhe zberthimi i gjues se lashte Elline(= illine = illire) qe zbertheet vetem me shqipen dhe aspak me greqishten e sotme. Kte e thon dy istorianet e lashte grek Irodoti e Thukidhidhi, faqe 77-78 e historis se lasht greke qe beet ne shkollat e mesme greke(ne Likio), botim i 2007-2008, ku dhe emri ’ellin, illin’ u dha nga fisi i Dorve(= gegenia) te zbritur ne Pelopones. 

Greket e lashte(= Illinet = Illiret) kishin dy fise te mdha(Doret=gigenia, dhe Ionet e jugut te Illirise), dhe i vetmi popull qe i ka edhe sot kta dy fise te mdha jan shqiptaret.

Pra nuk ekziston ‘Greqi’ por ‘Illiri = Illini’.

    

Ellin(= Illin) = Illir, por eshte me dialektin e Dorve(= gigenis), qe perdorin me shume ‘i,in’, nga ‘i, ir; ri’ qe perdor jugu, si: ’gegeni, Shqipni, emni, Illini; -veriu = gegeri, Shqiperi, emeri, Illiri’, -qe perdoren ne jug.

 

 

Le te kuitoim ktu vargjet e Naimit te math(te riprodhuara nga F. Konica) te shenuara edhe ne librin e Petro Zheit: 

Bota që kur është zënë,

Shqipëria ghall ka qenë!

Pellazg u thoshin më parë,

Më së fundi Shqipëtarë.

 

Ghuh’ që flisjin Perënditë,

Atë flisjin Pelhlazgitë;

Atë kanë Shqipëtarët,

Si q’e kishin dhe të parët.

 

Gërqishten ajo e polli,

Latinishtja andej doli,

Bijtë tanë jan  Elinët

Si kunder dhe Latinet