Arbëreshët e Amerikës

Nga: Fahri Xharra

Si gjithmonë , ikje nga dhuna ,ikje nga pushtimet, ikje nga varfëria . Arbëreshët e New Orleansit (USA) nuk ikën nga Sicilia në mënyrë të organizuar. Fillimi ishte nga më të guximshmit , aventuristët të cilëve më vonë iu bashkëngjitën edhe familjarët dhe kështu fshati Kontessa Entellina ishte më shumë në Amerikë se sa në vendlindje. New Orleansi mbetet shtëpia me përqendrim më të madh të Arbreshëve në Amerikë. E njohur ishte se arbëreshët e gjeni punën lehtë , ishin punëtor. E njohur është French Market. Në vitin 1886 , një grup abreshësh e formuan shoqaten“Societa Italiana de Beneficenza Contessa Entellina”- një organizatë për ndihmë reciproke vëllazërore. Interesante që në vitin 1920 ishin diku mbi 2o mijë Arbëreshë në New Orleans , më shumë se ata që mbeten në Sicili.

Contessa Entellina ( Shqip : Kundisa, Sicil” Cuntissa ) sot është një komunë e vogël me 2 184 banorë , pra në province e Palermos ,në Sicili, në jugun e Italisë .Një fshat me lartësi mbidetare afër bjeshkëve të quajtura Brinjat. Popullata eshte e ritit lindor katolik dhe sot e gjithë ditë flasin shqip, i veshin rrobat tradicionale shqiptare të përcjellura nga muzika dhe kuzhina e trashëguar nga vendlindja. Fillimi i këtij vendi është diku nga viti 1450 , i cili i strehoi të dëbuarit nga turku nga tokat e shqipërisë së sotme , si dhe nga Morea jugore,

Duhet cekur se së këtu ishte qyteti i vjetër Entella , ku edhe sot gjendet dokumentimi arkeollogjik.

Në shtypin amerikan shkruan se “Contessa Entellino “ një orë largë Palermo është fshat tipik në të gjitha pikëpamjet , i banuar 500 vjet më parë nga të ikurit prej turqëve Otoman.Vetvetën e quajnë “Arbëreshë”dhe flasin shqip. (http://contessaentellina.tumblr.com/”)

“ Këtu në New Orleans , arbreshët nuk kishin priftin e tyre- “papa “ si e quanin ata. Vinin kohë pas koha nga anët tjera të Amerikës.. Derisa Sicilianët ishin matriarkal , arbëreshët udhëhiqeshin nga burri .

“Në vend lindje e përshkruajnë vetë vetëm si Arbëreshë, dhe nuk do të përgjigjet kurrë: “Io Sono Italiano”( Unë jam Italian)- por ““U nam Geg” ( un jamë Gegë )- thot Joseph Schiro, kryetari i shoqatës dhe stërnipi i priftit arbëresh i ardhur si 16 vjeçar në New Orleans , i cili flet rrjedhshëm në arbërisht . Mbi 400 vjet arbëreshët qëndruan në Sicili , dhe që nga mesi i shekullit 19-të filluan të vijnë New Orleans.

“ Ishte viti 1921 kur me anijen Pocahontas arrijta si 16 vjeçar. familja e jonë ishte fisnike ““Nobili Albanesi dei duche de Piroti – Albanian nobles, dukes of Epirus. We come from a line of dukes. It goes all the way back, you see.” (by Dalt Wonk, Dixie Newspaper N.O., 1983 ). Pra ishin familje fisnike shqiptare i dukëve Epirotas të Epirit

‘We don’t want Turks. They’re enemies.”

“I asked him to put a hat like Skanderberg on him and have it be a Skanderberg picture. The Albanian hero.”