E kaluara e jonë historike duhet të shikohet me syrin kritik të krenarisë që jemi pjesë asaj trashëgimie , pa marrë parasysh fesë që i përkasim si individ. E jona është që me ato artefakte që na kanë mbetur të bëjmë luftën tonë trashëgimtare , për të mirat dhe të këqijat e së kaluarës sonë me vlerë. Ne , duhet që botës t`ia bëjmë të ditur që tema që po flasim sot është e kaluara e jonë në vendin tonë ; serbit t`ia bëjmë të ditur edhe një gjë që për epokën që po flasim ata as që kishin qenë këndej pari.
Një ndihmë të madhe duhet me na e dhënë Kisha Autoqefale Ortodokse e Shqipërisë dhe ajo duhet ta ngre zërin e saj në mbrojtje të kulturës dhe trashëgimisë ortodokse në Dardani.
Vetëm krahasoni fotografitë në epoka te ndryshme nga Artemisa e Efesit, Perandoresha Theodora dhe Vajzat e Medvegjës; të bindemi ne së pari për këtë thesar historik.që të parët na e kanë lënë .
Krenari ! Historia në vazhdimësi flet shqip !
Për deri sa shqiptaret nuk e njohin se pari vetveten , do te kemi telashe
Madhështia Ilire-Dardane e Oborrit-Perandorak-Bizantin,jeton akoma ne trevën e mrekullueshme “MEDVEGJA E DARDANISE”………Padyshim qe Veshja tradicionale Shqiptare e Medvegjes përfaqëson denjësisht,një trashëgimi kulturore autentike e cila rrjedh drejtpërdrejt nga veshja aristokrate e cila përdorej nga damat ne oborrin perandorak te Kostandinopolit.
Gratë dhe vajzat e Medvegjes sonë te bukur,kane konservuar çdo detaj te kësaj veshje,përfshire edhe tipologjinë e aksesoreve,simbolet astrale (pagane Ilire)si;dielli,hëna dhe yjet,gjithashtu edhe Kryqin e stilizuar bizantin,forma e te cilit ju shfaq si një vegim qiellor në vitin 312,Perandorit Ilir.
Kostandini i Madh i Ilirisë(280-337)ne prag te betejës me rivalin e tij Macsentius ne Pont-Milvius(pranë mureve te Romes)duke e udhëhequr drejt nje fitore te lavdishme e cila ndryshoi rrjedhën e Historisë se njerëzimit duke sjelle si produkt Ediktin e Milanos ne vitin 313(Krishterimi shpallet si Fe zyrtare ne Perandorine Romake).
Pikërisht kjo veshje kaq e larmishme me kolorite dhe çdo detaj te saj karakteristik, i përkiste Perandoreshës Theodora (497–548),bashkëshortja e Perandorit Ilir te Bizantit,Justiniani i Madh i Ilirisë(482-565). Veshja femrore e Medvegjës i ka bërë ballë zhdukjes dhe kohës mijëra vjeçari.
Veshje tipike Dardane nga Dardania e moçme , në Bizantin e kohës dhe në vazhdimësi historike deri më sot.
Vete motrat tona Shqiptare nga Medvegja, nuk jua dine kuptimin e mirëfillte te këtyre detajeve,por burimet historike dhe sidomos ky imazh ne mozaik i Perandoreshës Theodora,flet shume qarte…….
Kjo veshje kaq unike, ka nevoje për një studim shume te hollësishëm dhe gjithsecili studiues Shqiptar,duhet qe ti përvishet punës hulumtuese për te zbuluar madhështinë e saj te vërtete. ( sipas Paulin Zef Zefit )
Fahri Xharra,24.01.16
Gajkovë