Sa sipërfaqësisht e njohim historinë . E pa besueshme . E vërtetë që e ardhmja e siguron jetën dhe mbi jetesën por sa do pak duhet që edhe ne t`i përkushtohemi të kaluarës sonë. Prapë po e përsërisë ajo na është mohuar , përvetësuar dhe larguar nga mendja dhe shkrimi i saj.
E patët rastin në dy-tri shkrimet e fundit të shihni se si luftohet për ta pasuar të kaluarën e mirë , heroike , të bujshme në mënyrë qe brezat e rinj ta kenë një krenari kombëtare ( rasti me serbët).
Në këto kohë të fërfëllizave të rrezikshme të armiqësimeve të vazhdueshme të flasësh për një të kaluar së paku 2500 vjeçare shpesh më duket e panevojshme ; por kur i sheh synimet e të tjerëve që nuk po ndalën së lëvizuri të çdo guri historik e me një qëllim të pandryshuar mijëra vjeçar që ne “ mos të jemi “ atëherë vet instinkti i zbardhjes së të vetvetes sonë më obligon të jam syçelë dhe të vazhdoj me studimet e mia . Nuk do të ndalëm !
Kësaj radhe do të ju sjelli në kujtesë një mbretëri që ka lënë gjurmë disa qindra vjeçare para Kr, e që shumë pak e njohim shumica e jonë – Mbretëria Lydiane .
E dini që Lydiasit ishin një popull me origjinë pellazge në Azinë e vogël antike. Pas rënjës së Hititëve , dhe Frigjëve lindi Perandoria e re e Lydiasve .Ishin të pavarur deri në pushtimin Persian që pastaj të ndrydheshin nga Aleksandri i Madh .
Ajo që mua më pengon është pse në çdo libër të referencave të shfrytëzuara as një herë nuk ceket e kaluare e tyre pellazge , Gjithnjë mbetet helene dhe stop.
Lydiasit e kishin gjuhën e tyre që i takonte grupit të gjuhëve indo-europiane ( më drejt e thënë gjuhëve pellazge ) e ishte pasardhëse gjuhës së hititëve dhe frigjëve . Gjuha e tyre shkruhej deri në shekullin e parë prKr.. Sipas asaj qe gjeta , ky ishte alfabeti Lydian:
Në tabelën e mësipërme shihet , rendi i parë : shkronjat Ludiase. Rendi i dytëë shqiptimi i tyre, kurse rendi i tretë shqiptimi fonetik i shkronjave Lydiase . ( këto janë shpjegime për lexuesin në anglisht).
E rëndësishme është për ne që ata i kishin dy zanore hundore ; [ã] and [ẽ] , të cilat janë edhe sot në dy dialektet e gjuhës sonë të stërlashtë..
(The Lydians created a rich kingdom. There were a few sources of their wealth. One of them was the tributes received from the kingdoms they subjugated. The other was the gold mines in the Lydian lands. The Lydians were an Indo-European people, so they were using an Indo-European dialect. Their alphabet was very similar to the Hellene’s. Records about the deities of the Lydians are scarce. Some references mention about a deity named Attes2 related to Syrian Ate. The legend says that Attes was killed by a boar3. Attes was both son and lover of mother-goddess Cybele that brings to the mind the Greek myth of Oedipus. The Croesus happened have a son named Atys who died at the very early age, which might be the origin to the legend. Also there is suggestion that Dionysus was a Thracian or Lydian deity.)
Lidianet kishin krijuar një perandori të fuqishme e cila jetoi me begati deri në sulmet perse .
Perandorët Lydias ishin ; Gyges (680-652 BC) Ardys (652-625 BC) Sadyattes (625-610 BC) Alyattes (610-575 BC) Croesus (575-546 BC) .
Para Gygesit ishte Mbreti Candaules . Gygesi ishte minister i tij. Candaulesi deshti t`i lavdërohet Gygesit për bukurinë e gruas së tij ‘ dhe ia lejoi që fshihet në sallonin e tyre të gjumit vetëm sa për të parë bukurinë e trupit të gruas së tij , Nyssia e kishte vërejtur këte dhe si mbretëreshë që ishte e dha urdhrin për vrasjen e tij dhe e obligoi Gygesin që të martohet me te. Në këto referenca mund të zgjeroni kureshtjen e juaj për Lydianët-. – “The Museum of Anatolian Civilizations,” Prepared by members of staff at the museum of Anatolian Civilizations, Ankara, Turkey.
– Akurgal, Ekrem, “Anadolu Kültür Tarihi,” TÜBİTAK Popüler Bilim Kitaplari, April 2008, ISBN 978-975-403-107-2.
– Hunter, Erica, “Anatolia before the Greeks,” University of Cambridge.
– How, W. W., Wells, J., Project Gutenberg’s “A Commentary on Herodotus,” January 3, 2008 [EBook #24146].
– Kuznetsova, Anna s., “Shamanism and the Orphic Tradition,” Centre for Ancient philosophy and the Classical Tradition, Novosibirsk State University, Russia, www.nsu.ru/classics/ana_ehe@gorodok.net.
