Shkruan : Brilant Gashi
Bota kundër shqiptarëve (shkrimi #11)
“Ne nuk kemi luftuar për shtëpinë tonë , por për vendin tonë dhe vendi jonë është gjithkund ku flitet gjuha shqipe e jetojnë shqiptarë në trojet e veta . Edhe kjo është tokë shqiptare !”
Fjalët e fundit të Çerçiz Topullit përpara pushkatimit të tij nga malazezët .
Ne kemi luftuar për një ëndërr , e cila e ka jetëgjatësinë më shumë se 500 vjeçare . Kjo ëndërr do të bëhej realitet më 28 nëntor 1912 me në krye atdhetarin e madh Ismail Qemalin .
Me të vërtet është një tmerr i madh të mos njohësh luftëtarët tanë , të cilët bënë të pamundurën për t’a larguar armikun nga kjo tokë , ku për vjet të tëra është derdhur vetëm gjaku i shqiptarëve . I mallkuar do të jetë ai shqiptar që nuk do t’ia dijë për heroin dhe trimin me shumë shokë , Çerçiz Topulli .
“E fëlliqura Turqi shqiptarët i ka rrjepur e varfëruar keq sa që mund të themi se varfëri e vobësi si e shqiptarëve nuk gjendet gjëkundi . Pa shtëpi , pa gjë , pa mësim e pa më të voglën shpresë kanë mbetur , edhe prap pagesë të rëndë i paguajnë Turqisë e cila i merr ushtarë që të vejnë e vdesin nga klima dhe shigjetat e Mahmut Jahjait në Arabi . As udhë s’kemi , as ura , as mesonjëtore as ndonjë të mirë për vendin tonë ka bërë gjerë më sot Turqia . Të gjitha të hollat që mbledh i dërgon në Stamboll dhe çdo nëpunësi të saj i ka dhënë lejen të rrjepë gjendjen në çdo udhë të mundur … Duhet të bëjmë kurban , sakrificë e gjdo gjë që kemi , që të shpëtojmë nga Turqia . Dua prap të them , se vdes për nji shqiptar të krishterë , se ay është gjak prej gjakut tonë dhe se ka eshtra prej eshtravet tona , ndërsa me turqit ndryshojmë si dita nga errësira , si jeta nga vdekja!”. – Çerciz Topulli “Letër e një mëmëdhetari“ (botuar në Gazeta “Drita” , Sofje 1906)
Eshtë e vërtet ajo që shkroi Çerçizi . Turqia për shumë vite ka përhapur farën e urrejtjes tek shqiptarët . Po të mos ishin turqit , ne do të mund të jetonim të lirë dhe të pavarur , me të gjitha trojet shqiptare të bashkuara . Luftëtari ynë veproi për kauzën tonë kombëtare dhe për atdheun për të mos vdekur kurrë . Heronjët tanë , nuk vdesin kurrë dhe këtë do t’a kemi gjithmonë në gjenin tonë , në gjenin e çdo shqiptari të ndershëm .
Të gjithë shqiptarët , të cilët i shërbejnë mëmëdheut dhe pohojnë që nga Nishi deri në Prevezë është tokë shqiptare , ata janë rimishërimi i Çerçiz Topullit . Unë jam njëri nga ai rimishërim dhe mund t’a mbaj barrën e madhe të shpëtimit të tokave të mia .
Çerçizi do të mbizotëroj për sa kohë që kjo është tokë shqiptare . Shtëpia e tij është aty ku flitet gjuha shqipe . E njëjta vlen edhe për mua si shqiptar . Po të ishte gjallë ky luftëtar , do të mund t’ia kuptoja ndjenjat e tij se çfarë do të thotë t’i përkasësh një kombi dhe çfarë do të thotë të vdesësh për të .
Ndjenjat e tij , janë edhe ndjenjat e mia sepse jam atdhetar dhe më në fund kam kuptuar se si Çerçizi , Mihal Grameno dhe i gjithë grupi i mashkullores kanë vuajtur për komb , kurse unë pa vetëdije u mundova t’i tradhëtoj këto ndjenja .
Do të ishte shumë mirë që të ishe në një grup me të madhin dhe atdhetarin më të flaktë , Çerçiz Topullin . Ai që ishte me të , është Mihal Grameno .
Puna jonë është që të bëjmë atë që duhet , derisa të jemi gjallë . Mihal Grameno ishte ai që bëri punën e tij për atdhetarizëm . Ishin ata , që donin të bënin , atë që e bëri shumë kohë më parë edhe Gjergj Kastrioti dhe të gjithë princat e tjerë shqiptar . Trimat tanë do të jenë përherë në zemrat tona . Çerçizi dhe Mihali janë dy shtyllat e kombit tonë .
“Liri a vdekje” është filmi i vjetër shqiptar që më frymëzoj për të shkruar për këtë shtyllë të kombit dhe popullit shqiptar . Unë nuk mund të bëj gjëra të tilla , siç ka bërë Mihal Grameno , por nëpërmjet letrës dhe pendës mund t’i përfytyroj gjërat që mund t’i bëja vetëm të jem në shërbim të Shqipërisë .
Të shkruaj me mendjen e Mihal Gramenos është një privilegj , dhe kjo mund të vij vetëm njëherë në jetë . Ne duhet që të veprojmë menjëherë sapo të na ipet mundësia .
Duhet penda e një atdhetari të vërtet për të përshkruar luftërat dhe betejat tona të shenjta për Shqipërinë e bukur etnike . Kjo është vetëm penda e Mihal Gramenos , që i bën këto gjëra të vërteta , dhe më shumë se patriotike .
Veprat e mira për komb do të forcohen edhe më shumë me themelimin e Komitetit “Për Lirinë e Shqipërisë” . Do të vriten të gjithë ata , që e kërcënonin Shqipërinë dhe qenien e saj . Do të shkonin në ferr ata xhandarë të cilët vrisnin patriotët shqiptar sic ishin Papa Kristo Negovani .
“Po shtë rob’rija ! Posht’ errësira , që po përdorin armikët sot ! Njëri me kisha , tjetri me xhamia ; Jemi vëllezër , s’na ndajnë dot !” – e thoshte mendje-ndrituri Mihal Grameno .
Edhe sot , mburrem që shkolla fillore që kam kryer mban emrin e këtij atdhetari të madh . Kjo shkollë është në Fushë Kosovë . Lapsi im dhe dija ime është ne mentalitetin e një patrioti , i cili me edukim dhe mësim është gati t’i godas rrenat e armiqëve tanë , siç kanë bërë luftëtarët e Mashkullores kundër osmanëve me pushkë .
