Asqeri  Boçi: Mërmëritjet e Homerit- Ë-ja  E  PASHQUAR  DËSHMOHET 3000 VJET MË   PARË.

Po u nis këtë studim shkencor të studiuesit Asqeri Boçi mbajtur në Simpoziumin e II-të Ndërkombëtar, “Pellazgët, gjuha dhe pasardhësit e tyre” Tiranë nëntor 2012.  Mendojë se është i rëndësishëm pasi ka të bëjë me lashtësinë e gjuhës dhe të racës tonë dhe ku me fakte dhe argumente na dëshmon se Homeri fliste shqip dhe, edhe Iliadën dhe Odisenë i ka shkruar në gjuhën shqipe.

Mërmëritjet e Homerit.

Për Alparinë  e Albanologëve  Gjuhëtarëve Historjanëve dhe Arkeolgëve!

       Në  vazhdim të studimit të veprave të Homerit, të traskiptuara fallco deri më sot, do të mundohem të argumentoj se, mbështetur tek shpatullat e këtij gjiganti, mund të shikosh më qartë e më larg në thellësi të kohërave, vijueshmërinë e të folurit dhe të shkruarit e gjuhës shqipe.                                                               

                          Ë-ja  E  PASHQUAR  DËSHMOHET 3000 VJET MË   PARË.

            Oi   se  per  evla   psan!

Sipas mendimit tim, s’ka shqiptar që të mos  e kuptojë këtë shprehje, të shkëputur, nga Odisea e Homerit. Ne stërnipërit e Homerit duhet të studiojmë gjuhën te burimi, jo te delta. Në kumtesën time në Konferencën e parë mbi qytetërimin pellazg, (Historia e antikitetit Ballkanik lexohet vetëm shqip), midis të tjerash, kam thënë se alfabeti është krijuar  për të  hedhur  në  mënyrë  grafike zanoret dhe bashkëtingëlloret e gjuhës  shqipe. Një nga zanoret e veçanta  është dhe ë-ja. Ta  shohim me disa  shembuj shfaqjen e saj që herët në tekstin e Iliadës dhe Odisesë së Homerit, dëshmi që  vërtetojnë, sipas mendimit tim,  njëkohësisht  edhe  gjuhën  shqipe të Homerit.:

1- Ypnoy m’  ane-gei-reis  e-dheos, os  m’ e-pe-Dise fila vle-far’!…(Odise,kap.23rr:16,17)

Në shqipen e sotme kjo lexohet: Hypni  më andej, gjeje, rej  dheut, mos  më e pe Odise djalin. Vlen fara…

2 – O i ket’ e po  pso menos kakoi…….(rr.19)  Në shqipen e sotme lexohet: O i shkret’, e po  pso  mendoj’ koka….RA-PSO-DI   i  emërton  edhe  Herodoti veprat e Homerit. Pra,  fare  pastër na jepet etimologjia e fjalës: Ra pësimi, di.       

 3- Ka-le-santo gar ay toi, kai mako-men kat’ em’ ay ton  ego…(ILIADA,kap.I.rr.270,271)

 Ka  lindur sot  njeri (gojtar), ai don, ndaj mbako mend,  ka të ëmën ai tërë mua.

 4- Lis-som’  Akilleij  me-the  men   holon……(rr.283)                                            

Lidh  shumë Akili, më  the  mëntë   hollon!…..

 5- E-pos  t’  e-fat’  ek  t’ ono-mase! “te-knon ,  ti   klaie-is ; (rr.361,362)

E    pastë  fat’,  ektë (iktë) te ana.(t’ e shkëputur në shërbim të dyfishtë) mbase! “Tek   këndon ,ti  ishe duke qarë;(rr.526,527)

 6- U gar emon pa-lina-gre-ton udh’ a-pate-lon ,udh’ a-te-ley-te-ton….(ILIADA,kap.I.rr.526,527)

 Un’   njeri, pa emër linda grua, ton udhë, më patën  lënë,  udh’ asht’ të lejnë  të tërë.

Kemi  bërë  fare  pak  për  gjuhën  shqipe  dhe  pjesën  më  të  madhe të  historisë!  “Thes-tori-di”  thotë Homeri, ”Is-tori-kon” periudha Bizantine,  ”Is-torion”΄, Ηis-tori sot.  “Is ga is”  (ish nga ish)  thot’ Homeri, “tori”= tregoi,   ”thes’= thes, ”di”= di, ”kon”= qenë. Ju  kemi  falur shumë të tjerëve.  Kemi  rreth  70 vjet, që harxhojmë  energji për  dy-tre vjet të luftës  anti-fashiste, ose maksimumi, që nga Lidhja e Prizrenit!  Dhe ky  harxhim energjish, kryesisht, brenda “vendit”! Po  270  vjet,  luftërat  Iliro-Romake, lufta  më e gjatë në  historinë e njerëzimit? Po para dhe pas  kësaj lufte? Shumë  pak. Si  ka  mundësi, që  mbishkrimet, para  rënies  së Ilirisë, brenda  trevave Ilire , të jenë  greqisht  apo  latinisht? Vijon….

    MBISHKRIMET  NË   APOLLONI   JANË NË GJUHËN  GREKE  APO  SHQIPE ?!

 Po e nis nga letra e vjetër “Greke”. Në fillim, ka të pikturuar diellin dhe në fund, një pemë të lulëzuar. Ja si nis ajo: DE   MOM  ISIS  O VOISE, TA PROVATA TOT. “Dielli, mëmë, ishte, e vezullimit, ta provojmë dot”? 

Në  mbishkrimet  e Durrësit:  PRI  GONI. Ti  referohemi  Homerit:

Apo-stil-von-tes  a lei-fatos! o-Is  epi  men PRIN  Nileys  ises-ken, the-o-fin  mis-toor  Atalantos!  All’ o men  e-di  Kiri  dha-meis. Ai-dho-sdhe  ve-vikei, Nestor   tot’ e-fijse  geri-nios,  u-ros  Akaioojn, SKIJPTRON e-koon. (Odisea, kap.3.rr.408-412)

Japo  s’dal, von  tash, a (asht’) më la fati! o  Is(at)  jep  mend, prim, Nil paskish ken, the o (është) fund, mbitur i tër, si Atalanta!   All’o mend, e di  Kiri, ç’më jep mua. Ai, jep, s’jep  ve vikej. Nestorin, do të e flisj, grahi (erdhi shpejt, nga vjen fjala gara) ndihmon, tu  rrosh Akejve (Kaonëve),  SHQIPTRON e koon (e qenë)…..”  

Mbishkrime të Apolonisë: 

1- O = është…. OS = është. HAIRE = haire. Germa “O” në rapsoditë  e Homerit përdoret, si  fjalë = është, si  pyetësor dhe si thirror. Në të  njëjtin  stad përdoret  edhe  sot, në disa treva: (o  e  omël, o  omëlcin’) ”. Hair; haire, hairi. Kjo fjalë  përdoret  shpesh  në mbishkrimet e Apollonisë dhe është “vërtetuar” si  fjalë jo shqip. Cilat  janë  argumentet?!… Ne  këndojmë: “Të  mi  thuash, djalë mirit, të  më bëhesh, i  hairit!.. Hair! Çe  mirë  të solli ? Në të folurin  e përditshëm kjo fjalë vazhdon të  ketë po atë kuptim që ka pasur edhe 3000 vjet më parë, edhe në mbishkrimet e Apolonisë: Lajme  të gëzuara; produktiv; të  mira!…..(në ndonjë rast ajo është e pazëvendësueshme plotësisht)

2- ELEI = Lash,   THERA M’NI = thera,  MIS  HARIN = më ndihmon, HAIRE = harrijnë,  Haire. Pra  një vend ku theren  kurbanet, e ther dhe e lë, për të ndihmuar, të sjell haire. «Εktori    therma…ek nosti-santi, nepie, udh’…! (ILIADA; kap. 22 rr.444, 445). Hektorin therma…ik  nashti, sonte, jepi udhë…! Nga Homeri te mbishkrimet e Apollonis, s’ka  ndonjë ndryshim esencial, qoftë  në gjuhë e qoftë në shkrim. 

3- ROS  = Rrosh, ME-MNI = me mny!

Po  sjell pesë nga  mbishkrimet e Apollonisë, dy të marra nga libri i Profesor  Neritan Cekës dhe tre të marra vet në terren.

 

  • – TROFIME,       2. – SI         3. – FYRMOS        4 – IKIFOROS            5 – IROSEV

 

ETOON KG’        – NDI-      G’ TOONKD     TiI’DIA’SINVIOO    SIKILITO

  HAIRE                 – IAST –      HAIRE.            AROOMATIOO       TEKRATORI

  DANAI                 – PAT –                                ZISASIETI                 SITIKOS.

  TROFIME.                                                        N’MNIMIS  HARIN.

Linja  zyrtare mbron me fanatizëm tezën se këto mbi shkrime janë greqisht. Le të na i zbardhin  me gjuhën  që pretendojnë! Ne përsëri i qëndrojmë mendimit të argumentuar se, ato janë  shqip. Pse i  shmangeni  debatit  për  një  çështje  kaq  të  rëndësishme?!…Dokumentimi  në  një  libër (fatkeqësisht, një kopje e vetme në të gjitha institucionet, dhe ajo jo në shqip), e këtyre mbishkrimeve është  një pasuri  kombëtare dhe me vlerë për autorët.  Traskiptimi i këtyre  mbishkrimeve jo vetëm që  mbush  gropat e errëta të historisë, por  saktëson  shumë pikëpyetje. Përshembull: Mbishkrimi:  Si-ma   Aleksavdroy   Apolloniatis.   Mund  të  sillja  nga  Homeri me  dhjetëra  shembuj, që  “ma” = mba  dhe  “si” = si. Pra, “sima” lexohet;  si  mban. Në  qoftë  se  përkon, vendi i gjetjes  së mbishkrimit, me  vendin e  gjetjes  së  bustit,  ne do të  kemi të dokumentuar një  bust me  tipare  reale, të Aleksandërit të Madh.  Në  libër  shkruhet se FYRMOS vjen  nga  latinishtja fyrmus. Ky  përcaktim  mendoj se  nuk  është  i  saktë për arsyet  e më  poshtme:  E para, shkrimet  s’janë, as me  alfabetin  latin, e  as  në  gjuhën  latine.   E  dyta, ne  themi :gum, glumë, gjumë, pra  gjuh’ më   (s’ka  më) ; fyr-më, ose  firmos = mos  fyras

Homeri: Ei  di  o-moy  po-le-mos  te  da-majç  kai  loi-mos  Akaioys. (Il.kap.l.rr.61)  “E  i  di   una,  po le  mos  të  ndahemi, mbaj, ndaj  mos  loni me  Akejt”. «Τe  paj-sai   a-gyi-ai   es   firas” (OD.kap.3,rr.487) “Te   pa, se  është  ai  gjiri, që është  firasur”.  Vijon… 

MOZAIKU  I  MESAPLIKUT  DHE   EPITAFI  I  TROPOJËS

        MOZAIKU:  A  = Asht’   Pamja   tregon   kamje, (kamja ,tregon  fuqi  dhe  dinjitet.)

PAR  = par,  KE  = ke,  AS  = asht’.

                                          EPITAF  VARRI   TROPOJ.

 LEPIDIA   –   LEP-I-DIA  =  Urdhëro, e dija,    PISAIVIA  – PIS-AI-VIA  =  thirri-ai-vajta. 

HIC  SITA  EST  –  HIC  SI-TA   EST   =  hiç  si  ta  është. Alfabeti është latin, por jo gjuha. Në qoftë se do ta lexonim: “Lepidia  nga  Pisavia”, e para  na  mungon  një “I”. E dyta  ku  është, “nga”(ga), apo”na”, sepse ekziston  e shkruar, 7  shekuj  para  këtij  shkrimi!? Po hiç, po “sita”? Te  Homeri: “si”, sy = sy (siri), ”sita”= sita, sitis, shkruan ai, lep = lep.  Po  “ta”?   Ja  si  flasim  edhe  sot : Erdhi ja  bëri  “ta”dhe  iku, s’harrita  ta  shikoj.

Po  shkëput  një  rresht  nga  Iliada, për  të  parë  kuptimin  e  asaj  kohe.

     Ta  t’ ’e-onta   ta  t’ ’es-somena   pro  t’ ’e-onta!  (kap.I.rr.70)

Ta  të  ndëjta,  ta  të  jesh, s’u medova,  pro  të  ndejta.!  Pra, siç përdoret  edhe  sot  “TA”= gati, një sekont.       Në   hyrje  të  Apollonis  është gdhendur :  ZAV.  ZAV  i  themi  edhe  ne  edhe  Grekët, ne  i  themi edhe  tokëz (tok zen’),  por  za-ven(d), është shqip. Në  rast, se do ishte e nevojshme, mund ta ilustronim. Po të  shikonim formën  e  mbylljes  së  portës ,  dy  pjastra të trasha  hekuri paralele, dhe  dy  matrica  respektive  në  gur, kanë   tamam, formën  e  një  zave  apo  tokze. I  qëndroj  mendimit  se, të  gjitha  mbishkrimet,   para  mbarimit  të  luftërave  Greko-Romake  dhe  Iliro-Romake, nuk  mund  të  lexohen  saktësisht, pa gjuhën  shqipe.  Midis  shumë  studiuesve shqiptar spikat profesor Petro Zheji (heshtja ndaj veprës së tij shkencore është e pa justifikueshme);  dhe  jo  shqiptar, do  të  veçoja  Rober D’ Angeli, i  pa  vlerësuar  nga  akademia e shkencave  dhe  institucionet  e tjera.! Ai   është  një  udhërrëfyes i pazëvendësueshëm. Mbasi  e  lexon,  të  lindin  pyetjet, që  duan  përgjigje. Ditën  e  rënies  së  Kostandinopojës, pse e kemi ditë  tersi? Pse  vetëm   ne   këndojmë :  “Selanik  e  tatë pjet’ siç  ka  qenë  do të  jetë!”  A  mos  vallë, edhe  kënga  labe: “Vinte  Ana  malit-o/  me  të tre  të  bijat-o/ Troj  e  lena/  Troj  se  lena/ dil  bejk’  Ana/  nga  bedena. Troj  u  lo/   Troj  su  lo/  me të  tre  të  bijat-o”. Mund  të  jetë  këngë  për  luftën  e Trojës ?!    OMIROI  është  shkruar  emri  i  Homerit,  pra O-MIRI,  sot  A-MIRI. Homeri   ngelet  për koiçidencë, si  stacioni  “mir” në  kozmos, që  shikon  lart  e  poshtë. Pa   studimin  e  veprave  të  tij, nuk  mund  të  kemi  studim  të  plot  të  gjuhës  shqipe, dhe  për  rrjedhojë, as  histori  të  plot  të  Shqiptarëve, Ballkanit  e  më  gjer. Kur  lexon  Homerin, kupton qartë, etimologjinë  e fjalëve: mega, anthropo, Fenikas, Pellazge, ç’është feja, kush janë Akejtë , Dardanët, Ellinët etj. Të  thyejmë  mitet e sajuara (mythet, mbi-thëniet, ashtu si mara-thyon, marr-thyon “thënien”, ashtu si le-gjend “le atë që gjen). Një nga akademikët tanë thotë  se  shqipja nuk ka fuqi të  shpjegojë  fjalët  ndërkombëtare, dhe po aty, thotë  se  po  shkruan  një  libër, ku vërteton  se Evropianët  e  kanë  origjinën nga  grykat e  jugut të  Shqipërisë. Kjo do  të thotë, se  fjalët ndërkombëtare, sipas tij, s’kanë  lidhje  me  gjuhët  Evropiane…! Vijon…

PAKËZ  ETIMOLOGJI

Nisur  nga  fjalori  shqip i  Homerit dhe  nga  shqipja  e  sotme, po marr  disa  nga fjalët  më  të  përdorshme:   Mizafobi; Alien; Kargo; Serë (efekti serë); Koma. “Miza”(miga, greqisht), ne s’ju themi  vetëm mizave, por edhe për një fole arrëzash  apo koshere  bletësh, themi; Ka shumë mizë?  “Pe fyg  menos”,ose, “e pos fygen”, thot Homeri.  Fyg=Frik. Pra  miza-fig-bi, me  këtë  logjik të  shqipes, shpjegohen edhe  homologet e mizafigbi. “Alie, al-ie”; E  kam  shpjeguar më par, se “al” është  shkurtim i fjalës “alto”= lart. “Ie”= je.  Këto dy fjalë, janë bazë, për shpjegimin, me gjuhën shqipe, të shumë  emërtimeve  të  tjera. “Kargo”= barra; ngarkesa. E  bëra  kargon themi  ne  dhe  Grekët, shqip; mbaroi   procesi  i të  ngrënit, u ngopa. “kar te-ron(Homeri) = Rron si  kar.  Njeriu  primitiv, kur  pa  që  femrës  ju  rrit  barku  tha : Kar-gop (penis-vagin); rezultat  i mbarimit të këtij  procesi është barra.! “Ser”; I  hodhi  serën  kurva  djait.! Serpen, në  latinisht i thonë gjarprit (kur  të  kafshon, të  errësohet shikimi), nga shqipja = ser-pe. “Sse(Homeri) = she.  Etimologjia: She-err. Sot me një “r”, bëhet dallimi, ser me-serr (më e zezë). “Koma”; Burri  ka kom, man (me gjuhën e sotme në fshat); Një  kom  raki; litarit, bëji kom në fund; Shumë  toponime: komar, koman. Më e veçanta, do kumisem, apo komisem. Një kuptim kaq të gjer, se ka në asnjë gjuhë tjetër. Specifike  është edhe  fjala: “kope”, që rrjedh prej  saj. Vlen të theksohet se edhe 30 shekuj para, kur bien në gjumë, thonë: ka rënë komo, ndësa, kope: Ri  kopes  Akejt. Alge; Atremenos; Agla të Albanollogjisë, Gjuhësisë e historisë! Homeri “lafos” me  “fialo”, duke alternuar të dy dialektet e shqipes. Ai, mbas shumë kohësh ka  filluar (fyllei), të mërmëris (mermerise) dhe është në  pritje  të vulës  tuaj, që  të  “neisi” operacioni për  kthimin  e  gjuhës  së  prer!!

PS: Referencat me alfabetin e sotëm , për një mas më të gjer lexuesish.

                                                 Asqeri  Boçi 

                                                  Studiues

Shperndaje ne
Updated: 5 Tetor, 2017 — 10:06

The Author

Çlirim Hoxha

1 Comment

Add a Comment
  1. faleminderit per ker shperndarje

Lini një Përgjigje te aris Anuloje përgjigjen

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *

Ky sajt përdor Akismet-in për të pakësuar numrin e mesazheve të padëshiruara. Mësoni se si përpunohen të dhënat e komentit tuaj.