Deri sa po qëndroja ulur në veturë, të parkuar para një ordinance private, në periferi të Prishtinës, kundroja qytetin si në pëllëmbë të dorës.
Ditë e premte e mesit të dhjetorit.
Nuk mund ta fshihje ngazëllimin nga ajo pamje panoramike e kryeqytetit të Kosovës; ndërtesa të reja, tipesh të ndryshme, që ta këndja t’i shikoje me sy. E mua, udhëtarit, mendimet më çonin gjithkah nëpër periudha të ndryshme, jo aq të largëta.
Shumë pyetje më silleshin ndërmend, por shumicës prej tyre nuk ishte vështirë t’ua gjesh përgjigjen.
Prishtina, qyteti ynë i zbrazur! Zogjtë e qiellit të saj kishin marrë shtegtimin drejt vendeve të Evropës së qytetëruar.
Na kujtohet të gjithëve se Prishtina gjatë viteve ’80 të shekullit XX ishte qendër e vlimeve dhe e ngjarjeve me peshë për të ardhmën e kombit tonë.
E shkrimi im mund të jetë një dromcë e kohës jo aq e këndshme për shoqërinë tonë kosovare.
Ashtu i thelluar në kujtimet nga e kaluara jo fort e largët, mendimet vërtiteshin mbi retë e ngjarjeve të ndryshme historike, e duke soditur panoramën magjepsëse të qytetit tonë, një pamje tejet emocionuese seç m’i preu si me teh shpate mendimet. Një personazh i gjallë u shfaq para syve të mi, të cilin, ashtu siç e pash, nuk do të dëshiroja ta shihja kurrë në jetë.
Ngela i shtanguar, tamam si mumje memece, pa nxjerrë asnjë fjalë prej goje.
Një nënë e lodhur me gjysmë shpirti të dërrmuar, por të dëlirë si i çdo nëne shqiptare, u ndal m’u para veturës sime bashkë me karrocën, të stërmbushur me hekurishte , të cilën e shtynte me mundim. S’do mend se kjo nënë, nga pamja dukej tejet e lodhur e mezi mbushej frymë prej peshës së rëndë. Unë u emocionova aq shumë dhe s’e di se si u përmbajta, ngase në fytyrën e saj, sikur pash sytë e nënës sime! Shumë pyetje m’u sollën ndërmend në ato çaste. Por, vallë, kujt t’ia drejtosh këto pyetje?! Prej kujt të kërkosh përgjigje?!!! E me vete thashë në heshtje:- ku është ndërgjegjja e kësaj shoqërie??? Çfarë e ka shtyrë këtë krijesë njerëzore që të kryejë një punë kaq të rëndë, madje edhe për ne meshkujt muskulozë? E përgjigje i dhashë vetes:-mbijetesa!!!
Fillova të rendis pyetje të pafund e nga më të ndryshmet, por në adresë të kujt t’i drejtoja!?
Po, kush meriton respekt më të madh se nëna?! Nëna, është krijesa më e shenjtë në faqe të dheut që sa herë që e thërrasim këtë emër shpirti e zemra na shkrihen të tërat. Lumë si ai, i cili ka fatin ta thërrasë këtë emër të shenjtë!
Lokja pranë veturës sime po pushonte për t ‘i ripërtërirë forcat dhe për ta marrur veten, sepse rrugën sigurisht e kishte ende të gjatë për ta përballuar barrën e rëndë të karrocës. E unë, si me gjysmë zëri thashë;
-Pusho, o nënë e mirë! Ku është shpërblimi që ta ka dhënë kjo shoqëri, ky pushtet?!!!
Jam mëse i bindur se kjo nënë punëtore nuk është e pashoqe, nuk është e vetme me një fat të tillë! Po, gjithkah nëpër Kosovën e pasluftës mund t’i takosh shoqet e kësaj nëne me vuajtje dhe telashe të njëjta. E klasa jonë politike, sikur nuk është fare e interesuar të dijë për hallet e një shtrese të popullatës sonë. Raportet më qytetarët kjo klasë politike i vendos, vetëm atëherë kur i duhet vota.
Për shumëkë, edhe pas kaq vjetësh nga përfundimi i luftës, hallet për të mbijetuar ende po vazhdojnë. Kthetrat e mjerimit po dalin të jenë shumë të ashpra edhe në Kosovën e Lirë!!!
Këto mendime të miat dhe kundrimin ndaj kësaj nëne me karrocë, për ca çaste i ndërpreu kumbimi i zërit nga minaretë, që të dukej sikur po çante dhe kupën e qiellit. E mbase hoxha edhe kështu ndoshta don t’i hyjë në hatër të Madhit Zot, apo mbase….?!!!
As kambana e kishës nuk e la mangut me gjëmimin e saj.
Ky bashkëdyzim zërash sikur më ktheu prapa në kohën migjeniane të Shkodrës së viteve ’30.
E mes dy kohësh, ja kontrasti: Rrugicat e Shkodrës së Migjenit i shkelnin pajtonët e agallarëve dhe beglerëve, që ia ripnin shpirtin shtresës së varfër, madje edhe për një kokërr misër, e në Prishtinë tonë të pasluftës, rrugët e saj i shkelin veturat luksoze të zyrtarëve mendjemëdhenj, që t’i verbojnë edhe sytë me shkëlqimin e tyre, por me shkëlqim të zi, tamam si të korbit!
Derisa unë po bëja krahasime të tilla epokash të ndryshme, nëna e urtë e hallemadhe, ishte ulur pranë një furre buke. E shikova dhe me vete thashë
-Ngije shpirtin bukë, moj nënë, se ky shtet e pushtet nuk mund të krenohet se të ka dalë hakut, e as kafshatën e bukës jo se jo!!! Dëshmi e fuqishme për këtë që mendoj, është gjendja jote, moj nënë, dhe e shumë nënave të tjera, që kombit i dhanë edhe djemtë e vajzat e veta e sot, me shumë vështirësi janë duke i rritur nipër e mbesa, që ua lanë amanet bijtë dëshmorë, të rënë në altarin e atdheut.
Muzgu i mbrëmjes vetëm sa kishte nisur të mbretëronte në qytetin tonë, e nëna dhe unë vazhduam rrugëtimin, secili në drejtimin e vet. Nëna e stërlodhur, ndërsa unë- i stërlënduar në zemër dhe në shpirt!
Këtë material e postoi:
