Plejadës së poetëve dhe krijuesve letrarë në
Kosovë i takon edhe z. Halil Preniqi.
Poeti, Halil Preniqi është lindur në vitin 1964, në fshatin Hade të komunës së Kastriotit – Kosovë. Ka kryer arsimin e mesën në vendlindje. Mbas shkollimit, u punësua në MS të Bardhit, ku punoi deri në vitin 1990, kur pushtuesit serbë i larguan të gjithë punëtorët shqiptarë me dhunë nga puna, e kështu vepruan edhe me Halilin. Më vonë Halili u hodh në aklivitetet ilegale. Në vitin
1993 merr rrugën e emigrimit dhe kontribon për çështjen kombëtare. Qysh në vitin 1985 ai merret me shkrime të ndryshme. Në poezi ka marrë edhe çmime letrare, ku disa poezi i janë përkthyer edhe në gjuhën gjermane. Bashkë me znj. Gundulla ChWarteze në Gjermani botoi një libër për çështjen shqiptare.
Poeti dhe studiuesi Mr. Milaim Berisha, njëherit edhe redaktor i vëllimit poetik “Baladë për atdheun” të poetit Halil Preniqi, për poezinë e tij, ndër të tjerash do të shkruajë: “Poezia e H. Preniqit , para së gjithash është art i gjuhës, art i fjalës së bukur, art i bukur që përherë do të mbetet i bukur”. Për të vazhduar më tutje: “Vargjet e Halil Preniqit sjellin freski, ndjesi dhe invencion të pasur, më çlirues të shpirtit të paepur dhe të shkathtësisë së mendjes së njeriut…”.
Ndërsa z. Xhevahir Cirongu për vëllimin e z Preniqit do të shtojë:
“Vëllimi poetik i autorit Halil Preniqi, i titulluar “Baladë për atdheun”, është si një gur i çmuar që i bashkëngjitet plejadës së madhe të poetëve tanë që lëvrojnë me aq finesë poezinë, që të mbush shpirtin, por edhe të frymëzon për ta shkruar e lexuar letërsinë shqipe. Në gjithë gamën e këtij vëllimi, poezia e atdhedashurisë zë vendin kryesor. Aty gjen guximin, qëndresën, dhimbjen, sepse pushtuesit i kanë hapur plagë të thella në shekuj popullit shqiptar.
Autori është i pranishëm në këto ngjarje të dhimbjes, ai i ka përjetuar edhe vetë disa nga këto tragjedi, dhe duke qenë i tillë, Halil Preniqi sjell para lexuesve vëllimin e tij të tretë me poezi, ku ngjarjet historike dhe plagdhimbjet e kosovarëve i derdh bukur me anën e vargut të poezisë. Dramën e kosovarëve nëpër shekuj deri në çlirim e pavarësi të Kosovës, autori ka ditur të thuri varg me forcën e ngjyrimeve poetike të shkrira në një shtyllë të vetme:
qëndresën dhe historinë e kosovarëve, dramën e ekzistencës në shekuj”, për të përfunduar me konstatimin se intuita e poetit Halil Preniqi fragmenton me anën e fjalës poetike edhe figurat e shquara të popullit tonë që u sakrifikuan dhe e falën jetën e tyre për liri e pavarësi.
Deri më tani poeti, Halil Preniqi ka botuar këto libra me poezi:
“Dashuria është parajsë”, “Shpirti i trazuar” dhe “Baladë për atdheun”.
“Shqyptar’, me vllazën jeni tuj u vra,
Ndër nji qind çeta jeni shpërnda;
Ca thonë kam fe ca thonë kam din;
Njeni:”jam turk”, tjetri:”latin”
Do thonë: “Jam grek”, “shkje”-disa të tjerë,
Por jemi vllazën t’gjith more t’mjerë!
Priftinit e hoxhët ju kanë hutue,
Për me ju damun me ju vorfnue!
Vjen njeri i huej e ju rri n’votër,
Me ju turpnue me grue e motër,
E për sa pare qi do t’fitoni,
Besën e t’parëve t’gjith e harroni,
Baheni robt e njerit t’huej,
Qi nuk ka gjuhën dhe gjakun tuej.
………………………………….
………………………………….
………………………………….
Çonju, Shqyptarë, prej gjumit çoniu,
Të gjithë si vllazën n’nji besë shtërngoniu,
E mos shikoni kasha e xhamia;
Feja e Shqyptarit asht shqyptaria!”( Pashko Vasa)
MES RRUGëVE
Ta dini
Dikush hyri në UCK
të i lante mëkatet që i kishte
I ngjanin Kalit të Trojes
Por jo të tërët
Në bardh e zi
Diç abstrakte kishte
Dredhej çdredhej
Ndrydhje çndrydhje
Absurdi dhe realiteti
Rrugë tjetër s’kishte
Pro ose kundër kombit
E ndrruan fëtyren
Lojalët u bën të çuditshëm
Befasi për ne dhe armikun .
Nga Halil Preniqi
KOHë E KRISUR
Në folenë e Shqiponjave
çthurur e skuçur
Vlera nuk çmohët
Krimi nuk dënohet
Kohë e krisur .
Para lufte pata thënë
Kur të vijë liria
Do të jemi krenarë
Ajo erdhi
Njerzit të çuar peshë
Humben dinjitetin .
Me dashuri e zjarrë
Dolëm ngadhnjimtarë
Sprovë për ne
A do të dim ta e mbajmë .
VALLJA E DJAJVE
Ndjenjë pezmi
Kohë e vështirë
Për të ndershmit
Në udhëkryq
Si t\ia dalim
Inatçinjët
Timonin morën
Hedhin
Vallën e djallit
Tani fyes
E dëbuam pushtuesin
çudi –
Na robëruan matrapazët .
Nga Halil Preniqi
FRYMA ATLANTIKE
Regjimi i egër
Lëkundët e tundët
Në ujra të zeza
Gjithnjë po futët
Kali i Trojës – Rusi
Quku i vogël Serbi
Otomani –
Sulltan Erdogani
Endrrojnë
Adriatikun
Fryma atlantike
Arriti si era
Na dhuroi shpresa
Erdhi si pranvera
Një shkëndijë hyjnore
Nga lart na erdhi
Për ne fe dhe Zot
Eshtë dhe do të jetë
Gjithmonë Amerika.
Halil Preniqi
Recension për vëllimin poetik “Shpirti i trazuar” të poetit Halil Preniqi.
Shkruar nga Milaim BERISHA
Libri i dytë i Halil Preniqit, me titull “Shpirti i trazuar”, që ka dy kaptina:”Liria është si sytë” dhe “Dashuri e zjarrtë”, është një vepër mbi jetën në robëri dhe luftën kundër saj, është një kronikë mbi dramën dhe rezistencën, mbi dashurinë dhe urrejtjen, flijimin dhe ngadhnjimin mbi të keqen.
Në këtë kohë, në Kosovë-jeta nuk jetohej. Në realitet jeta-këndohej, jeta-gjakosej, jeta ëndërrohej. Jeta në Kosovë ishte ëndërr. Madje, ëndërr e tmerrshme. Megjithatë, poeti gjatë kësaj kohe nuk ka heshtur. Përkundrazi, ai me pasion e ka ushtruar zejen e shkrimit. Në këtë kontekst, pavarësisht nga burimi i frymëzimit dhe ndërlikueshmëria e procesit krijues, poezia e tij si tërësi nuk është abstrakte, por në shumicën e rasteve është poezi e hapur, komunikative, e afërt emocionalisht dhe e kuptueshme edhe për lexuesin e rëndomtë.
Në rastin konkret, autori është filiz i ndërdijes kombëtare dhe embrion i këtij trualli të shumëvuajtur. Poeti ka pasur rastin të kalojë nëpër labirinthet dhe unazat jetësore, andaj ai është venerues i mirë i pasqyrimit të jetës shqiptare. Me botimin e këtij libri, autori është liruar nga akumulimi i fakteve të mbledhura nga jeta e rëndë e bashkëkombasve të tij në Kosovë dhe atyre në mërgim në fund të këtij shekulli.
Ky relacion, ky qëndrim determinon shkrimin autentik, sepse është frymëzuar nga ngjarja që ndodh: nga lufta. Dhe në këtë luftë, në saje të ndihmës së ndërkombëtarëve dhe luftëtarëve të UÇK-së, populli del ngadhnjimtar. Libri i tij është antitezë e së keqes dhe metaforë e dashurisë…
Në veprën e Preniqit, arti nuk është prehje, por vuajtje (dramë) dhe si e tillë, nxit, dridh, prek, shqetëson. Në këtë kuadër, urat, brigjet, dhembjet, dëbimet, mërgimet, mallëngjimet, ëndrrat, pikëllimet, plagët, vrragët dhe preokupimet shpirtërore- në vepër janë materializuar përmes një strukture të veçantë poetike dhe me një gjuhë adekuate liriko-meditative. Nëpër faqet e librit si në shirit filmi parakalojnë snobët, satanët, hordhitë barbare, që bëjnë bastisjen e ëndrrave dhe bastisjen e historisë.
Së këndejmi, përkundër terrorit e dhunës martirët e kësaj kohe, në krye me komandantin legjendar Adem Jasharin- nuk u gjunjëzuan, por u bënë pararojë, ndërgjegje e kohës dhe kujtesë historike. Në përmbledhjen poetike të halil Preniqit forma dhe përmbajtja janë në harmoni të plotë. Ato korrespondojnë dhe pulësojnë si tërësi unike.