Etimologji: Afrim Morina- PAGËZIMTAR, PËR T’I PAGËZUAR FËMIJËT TANË

PIKËPAMJE 

PAGËZIMTAR, PËR T’I PAGËZUAR FËMIJËT TANË 

Vështrim për fjalorin “Emërtar shqip”, të autorit Tafil DURAKU, botuar nga SHBA “Drenishta”, 2022. 

Afrim MORINA 

            Këto ditë, nga Shtëpia Botuese Artistike “Drenishta”, doli një libër i veçantë, me titull  “EMËRTAR SHQIP”, i autorit, tashmë të njohur në letrat shqipe, në letërsi e publicistikë, i poetit Tafil DURAKU, libër që i ka munguar shumë gjuhësisë, sidomos, fjalorit të emrave shqip, të përdorur nëpër shekuj, dhe sot. Në këtë PAGËZIMTAR, siç do të shprehet autori, që në vete ngërthen rreth gjashtëdhjetëetemijë (68 000) emra, janë të perfshirë: emra njerëzish, vendesh, sendesh, kafshësh, bimësh, zogjësh, nga anatomia, astronomia…, që nga parilirët, ilirët, e deri më sot, të pasqyruar nga të dyja gjinitë. 

            Gjithë kjo punë bukur me peshë, jep për të kuptuar, se, që në moshën rinore, Ky autor i është përkushtuar një pune bukur serioze, kur moshatarët e tij, veç sa kishin dalur nga bangat e shkollave fillore. Që atëherë, si dhjetëvjeçar, kishte filluar të mbedhë fjalë nga rrëfimtarët, e, më vonë, si gjimnazist, do të konslutojë edhe një mori dokumentesh, kryesisht fjalorë, që i paraqet në shfrytëzim literature, që jep për të kuptuar, se sa me siriozitet e ka filluar dhe mbaruar këtë projekt studimor, me peshë kombëtare. Puna merr kahën e seriozitetit, të cilën punë duhej ta bënin një ekip studiuesish, atëherë, kur kishte filluar t’i mbedhë fjalët e para. Nuk kishte menduar kurrë, se, pas më shumë se gjysmë shekulli, libri i tij do të jetë fjalori i vetëm në këtë fushë, që ka një vlerë të çmuar e të pakontestur shkencërisht, që, të paktën, bashkatdhetarët tanë, ta përdorin për pagëzimin e fëmijëve, e, pastrim të të gjithë atyre emrave, pa marrë parasysh në cilën fushë, dhe, të regjistrohen e shqiptohen ashtu siç duhet. 

            Qëllimin e tij, e thotë edhe në parathënien, shumë modeste: 

            “Ruajtja dhe begatimi i emrave me tëban iliro-shqiptar, gjithsesi, ka qenë qëllimi parësor, duke pasë për kriter dhe për bazë lashtësinë e fjalëve tona. Dhe, emrat tanë i pamë e i shohim dhe i gjejmë në tërë shtrirjen natyrore të Ilirisë e rreth saj” 

            Në kapitullin “Shpjegues i shkurtër emrash”, jep disa shembuj për secilën shkronjë, që përdoruesi ta ketë më të lehtë ta shfrytëzojë e konsultojë këtë fjalor, por, parasegjithash, edhe ta kuptojë drejt. Për ilustrim po i marrim vetëm disa emra, për t’ia sjellë lexuesit këtë punë e përkushtim të autorit, Tafil DURAKU: 

            

            Acaran, m.; Acaranë, f.= gur vatre, vatërtar, vatërgur 

            

            Barmir, m.; Barmirë, f.= bari i mirë i një ane barmirët shërues… 

            C  

            Caran, m.; Caranë, f, = gur vatre 

            Ç 

            Çaçalb, m.; Çaçalbë, f.= sa alb je, sa shqiptar je 

            

            Drijon, m.; Drijonë, f. = lumenjtë tanë, drinat tanë… 

            DH  

            Dhok, m.; Dhokë, f.= shkurticë e Bardh-ok, Bardhokë. Dhokan, m.; Dhokanët, f. = Bardhokan, Bardhokanë. 

            E  

            Eart, m.; Eartë, f. = i/e artë 

            Ë  

            Ëmblart, m.; Ëmblartë, f. = e ëmbël nga njerëzorja, i/e tokës 

            

            Famian, m.; Famianë, f. = janë me famë, janë me nam, të famshëm 

            

            Gacan, m.; Gacanë, f. = gacë e një ane, e një visi 

            GJ  

            Gjakion, m.; Gjakionë, f. = është e gjakut tonë, del prej gjakut tonë 

            H  

            Had, m.; Hadë, f. = në mitologjinë ilire, perendi i nëntokës, Biri i Kronit dhe Resë, vëlla i Zeusit dhe Posejdonit 

            I  

            Ideart, m.; Ideartë, f. = me plotë ide arti e diturie 

            J  

            Jaklur, m.; Jaklurë, f. = jakë lure, jak luriane, cep 

            

            Kanarin, m.; Kanarinë, f. = zog këngëtar dhe i bukur 

            L  

            Laert, m.; Laertë, f. = babai i Odiseut 

            LL 

            Llamb, m.; Lambë, f. = mjet drite 

            M  

            Madhar, m.; Madharë, f. = armadh/e, arshumë 

            N  

            Najad, m.; Najadë, f. = mitologji, nimfa të burojave (burimeve) 

            NJ 

            Njohalb, m.; Njohalbë, f. = i njoh albët, albanët, albanoit, shqiptarët 

            O  

            Orart, m.; Orartë, f. = mitologji, që ka orë të pacënuar, orë të paprekur, njeri me Orë 

            P  

            Pahjan, m.; Pahjanë, f. = duken, shihen, janë në pah 

            Q  

            Qaforit, m.; Qaforitë, f. = rit qafe, qaforit/ë 

            R  

            Ream, m.; Reamë, f. = at i reve, emë e reve  

            RR 

            Rrapnis,  m.; Rrapnisë, f. = i,e fortë, i,e qendrueshëm(me), si rrap, Nisrrap 

            S  

            Sydren, m.; Sydrenë, f. = me sy si të drerit, si të drenushës 

            SH 

            Sheg, m.; Shegë, f. = pemë e mesdheut iliro- shqiptar në tre dete tona 

            T  

            Tienis, m.; Tienisë, f. = ti nisë diçka, ti e nisë i pari 

            TH 

            Thanoar, m.; Thanoarë, f. = arë me thana, thanishtë 

            U  

            Udhar, m.; Udharë, f. = njeri që çelën udhë, prijës 

            V  

            Valb, m.; Valbë, f. = shkurtore e valalb, valalbë 

            X  

            Xehemir, m.; Xehemirë, f. = xehet tona të mira 

            XH 

            Xhanian, m.; Xhanianë, f. = i dashur, i shpirtit, i zemrës, xhan/e 

            Y  

            Yllalb, m.;  yllalbë, f. = shkurtore e yllalbian/ë 

            Z  

            Zank, m.; Zankë, f. = zanë e vogël, në zë 

            ZH 

            Zhurm, m.;  Zhurmë, f. = me zhurmë, me gjallëri 

 

            Kjo është porosia që del nga ky mendim, por edhe nga vetë fjalori, që kemi në duart tona: 

            “Dhe, për fund, uroj që të gjithë ata që pagëzohen nga ky pagëzimtar shqip t’u prijë fati në jetë dhe në kohë, t’u ecën gjithçka mbarë dhe të jenë me jetë të gjatë sa malet dhe alpet e Iliri- Shqipërisë.” 

            Edhe ne, i urojmë autorit të fjalorit të parë, “Emërtar shqip”, shëndet dhe vazhdimësi në shkrimet e tij letrare e publicistike dhe të jetë nun në pagëzim të fëmijëve! 

 

            Prishtinë, 4. 11. 2022 

p.sh. Postoi Atdhe Geci

Shperndaje ne
Updated: 8 Dhjetor, 2022 — 05:57

The Author

Atdhe Geci

Rrustem Geci është një poet i njohur. Ai u lind në Roganë të Dardanës. Mësimet e para i bëri në vendlindje, kurse shkollën e mesme e kreu në Gjilan dhe Dardanë. Rrusta u kulturua më tej në Universitetin e Prishtinës, në Fakultetin Ekonomik. Rrustem Geci 15 vjet ishte gazetar, në Radio Televizionin e Prishtinës. Ndërsa pas mbylljes së RTP-së nga regjimi fashistoid serbian ai mërgon në Dortmund të Gjermanisë, ku edhe tani jeton e vepron. Deri më tash ka shkruar dhe botuar 17 vepra; 1. “Demonstratat e luleve”, 2. “Antolologjia personale" 3. “Jeta në Letër”, 4. ”Mielli dhe uji”, 5. “Lirikë”, 6. “Dridhjet e barit”, 7. “Atdheu”, 8. ”Erdhëna”, 9. “Arbëreshët”, 10. “Shqipëria”, 11. “Trojet e mia” , 12. “Rogana”, 13. “Heroika”, 14. “Gacat e prushit”, 15. “Atdhetarët”, 16. “Pasha këtë tokë”, 17. “Kanuni poetik”, libri më i vëllimshëm në gjuhën shqipe me poezi, 2 mijë faqe, dhe mbi 23 mijë vargje. Motivet në poezinë e Gecit janë motive të zemrës dhe të shpirtit. Shndërrimi i jetës së jetuar në tekst poetik, është natyrshmëria e të qenit poet. Poezia përfiton shumë nga e bukura, nga dashuria. Rrustem Geci është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, prej vitit 1995, dhe është i përfaqësuar në gjashtë Antologji me poezi, dhe në një Antologji për gazetari.

1 Comment

Add a Comment
  1. www.mentealternativa1.blogspot.com dhe www.whale.to

    Pergezime per kete shkrim me kaq shume vlere kulturore!

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *

Ky sajt përdor Akismet-in për të pakësuar numrin e mesazheve të padëshiruara. Mësoni se si përpunohen të dhënat e komentit tuaj.